Achtkarspelen

Uitvoering bieding en afspraken

In de gemeente Achtkarspelen hebben wij in 2024 met onze bieding vooral ingezet op verbetering van de kwaliteit van het bestaand bezit en op de herstructurering van 24 woningen in Surhuisterveen. Inmiddels hebben wij deze 24 woningen gesloopt en zijn de bewoners gehuisvest in een vergelijkbare woning. Vrijwel alle bewoners verwachten na realisatie terug te keren naar de nieuwbouw.

Wij kunnen na de sloop op eigen terrein 30 nieuwe woningen terugbouwen, onderverdeeld in 10 woningen geschikt voor senioren en 20 woningen geschikt voor kleine huishoudens. Deze differentiatie sluit aan bij de wensen van de bewoners. Wij breiden met dit nieuwbouwplan ons bezit in Surhuisterveen uit met 6 woningen. In 2024 hebben wij dit nieuwbouwplan in samenwerking met de gemeente voorbereid en wij verwachten de woningen in 2025 op te leveren.

Onze bestedingen ten behoeve van ons bestaand bezit richtten zich in 2024 op de versnelling in de verduurzaming van de woningen, het regulier onderhoud en de leefbaarheid. Grotendeels zijn de bestedingen ongeveer gelijk aan hetgeen in de bieding begroot was voor 2024. Dit geldt voor zowel de bestedingen ten behoeve van onderhoud en kwaliteitsverbetering als ook voor leefbaarheid. Dit jaar zijn bij de uitgaven voor de verbetering van kwaliteit en energieprestatie ook de investeringen opgenomen ten behoeve van de overname van de Wocozon zonnepanelen door WoonFriesland.

In Gerkesklooster zijn wij nog steeds bezig met de ontwikkeling van 4 betaalbare koopwoningen op het vrijgekomen terrein aan de Molenstraat. Nadat diverse bewoners uit het dorp interesse toonden voor zelfbouw, hebben we in samenspraak met de door ons geselecteerde aannemer, vier kavels in de verkoop gebracht. Uiteindelijk bleek dat ook voor de verkoop van deze bouwkavels in het dorp geen belangstelling was. Daarom hebben we het initiatief genomen om met een bouwbedrijf 4 energiezuinige en betaalbare koopwoningen te ontwikkelen. Deze woningen zijn breed in de markt gezet en ook in optie genomen. Wij verwachten de woningen in 2025 op te leveren. De start bouw is begin maart 2025 gepland. Hiermee wordt een lang meerjarig interactief proces afgesloten.

Uitvoering overige prestatieafspraken

In 2024 hebben we gezamenlijk met de gemeenten Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel en De Bewonersraad vooral ingezet op de uitvoering van de prestatieafspraken. Deels is de uitvoering al ingebed in reguliere processen en vaste werkgroepen. Er zijn proces- en werkafspraken gemaakt, die we over meerdere jaren uitvoeren. Het sociaal domein is hierbij ook goed aangesloten; de portefeuillehouders sociaal domein waren naast de portefeuillehouders wonen betrokken bij de besprekingen.

Doordat er in het afgelopen jaar is gewerkt aan het ontvlechten van de gezamenlijke werkorganisatie van beide gemeenten en zij per 1 januari 2025 elk een eigen ambtelijke werkorganisatie krijgen, zijn er in het afgelopen jaar diverse personele wisselingen geweest. Bovendien kostte dit ontvlechtingproces tijd en energie van de ambtelijke organisatie, waardoor er geen nieuwe activiteiten zijn opgepakt.

In regionaal verband is wel voortvarend de opstelling van de regionale wonen, welzijn en zorgvisie ter hand genomen, in samenwerking met de ANNO-gemeenten en de ketenpartners behorend tot het domein wonen, welzijn en zorg uit de regio. In een interactief werkproces is een goed onderbouwde visie tot stand gekomen met inzet van alle stakeholders. Het is een visie met ambitie en een visie die onzes inziens goed voorsorteert op de toekomst. Het komende jaar krijgt de visie een verdere uitwerking in een gebiedsgerichte gemeentelijke aanpak.

In het werkgroep- en bestuurlijk overleg zijn met name de volgende onderwerpen regelmatig aan de orde geweest:

• het verruimen van de beschikbaarheid voor de sociale huur en het ontbreken van bouwkavels voor de sociale huur en de preferente positie die collega-corporatie SWA hierbij inneemt;
• de uitwerking van de regionale woondeals en de regionale visie op wonen, welzijn en zorg en de vraagstukken die deze visies in de uitwerking opwerpen;
• de oorzaken van de achterstanden en mogelijke oplossingen voor het huisvesten van statushouders;
• de versnelling van de verduurzaming in het kader van het verlagen van de warmtevraag van de woning en de daarmee gepaard gaande beheersing en/of verlaging van de energierekening voor de bewoners;
• het gezamenlijk bevorderen van de vergroening van de woonomgeving i.v.m. welzijn en welbevinden van de bewoners, klimaatadaptatie en als mede het verbeteren van de biodiversiteit;
• de ontwikkelingen in het sociaal domein; met name de huisvesting van kwetsbare groepen in het kader van de urgentieverordening en de huisvestingsdilemma’s die de vergrijzing van de bevolking met zich meebrengt;
• de remmende werking op de uitvoering van de prestatieafspraken door wisseling in personeel bij beide gemeenten en het ontbreken van ambtelijke capaciteit.

De Fryske Marren

In en met de gemeenten De Fryske Marren, Harlingen en Waadhoeke maken we, vanwege ons beperkte woningbezit, geen specifieke prestatieafspraken. Wel brengen we een bieding uit. Voor lopende zaken, zoals vroegsignalering, wijkbeheer, zorgoverleg en veiligheidsvraagstukken, weten de betrokken partijen elkaar goed te vinden.

Daarnaast zoeken we elkaar actief op wanneer dat nodig is, bijvoorbeeld bij casuïstiek of gezamenlijke projecten zoals groenbeheer. Waar mogelijk handelen we in de geest van de prestatieafspraken die met andere organisaties in deze gemeenten zijn gemaakt.

Jaarlijks voeren we overleg met de gemeenten en de bewonersorganisaties om de stand van zaken en toekomstige ontwikkelingen te bespreken. Op deze manier blijven we goed afgestemd op de lokale situatie en kunnen we effectief inspelen op de woon- en leefomstandigheden binnen deze gemeenten.

Harlingen

In en met de gemeenten De Fryske Marren, Harlingen en Waadhoeke maken we, vanwege ons beperkte woningbezit, geen specifieke prestatieafspraken. Wel brengen we een bieding uit. Voor lopende zaken, zoals vroegsignalering, wijkbeheer, zorgoverleg en veiligheidsvraagstukken, weten de betrokken partijen elkaar goed te vinden.

Daarnaast zoeken we elkaar actief op wanneer dat nodig is, bijvoorbeeld bij casuïstiek of gezamenlijke projecten zoals groenbeheer. Waar mogelijk handelen we in de geest van de prestatieafspraken die met andere organisaties in deze gemeenten zijn gemaakt.

Jaarlijks voeren we overleg met de gemeenten en de bewonersorganisaties om de stand van zaken en toekomstige ontwikkelingen te bespreken. Op deze manier blijven we goed afgestemd op de lokale situatie en kunnen we effectief inspelen op de woon- en leefomstandigheden binnen deze gemeenten.

Heerenveen

Uitvoering bieding en afspraken

In 2025 zijn in het centrum van Heerenveen 92 energiezuinige nieuwbouwappartementen opgeleverd in de woontoren aan het Kuperusplein. De appartementen variëren in grootte en in indeling en zijn geschikt voor diverse huishoudens. Het complex is dan ook verhuurd aan een mooie mix van huishoudens, variërende in samenstelling en leeftijd. Van de 92 appartementen hebben 64 woningen een seniorenlabel. Er was enorm veel belangstelling voor de appartementen.

Op de begane grond is een fraaie ontmoetingsruimte voor de bewoners ingericht en het complex is voorzien van de laatste snufjes, zoals een ‘pakketbrievenbus’ die digitaal te bedienen is. Met de oplevering van dit wooncomplex is ruim 32% van onze vastgoedportefeuille in Heerenveen in 2024 geschikt voor ouderen. Ook zijn wij met diverse partners in overleg om onze woningvoorraad in Heerenveen nog verder uit te breiden.

In 2024 is in het eerste kwartaal het meerjarig kader voor de prestatieafspraken afgerond en ondertekend. Hierin zijn afspraken gemaakt over de te realiseren uitbreidingsnieuwbouw. De voorbereidende werkzaamheden voor een ontwikkelstrategie ten behoeve van de sociale huur zijn in 2024 voortvarend opgepakt.

De gezamenlijk op te stellen ontwikkelstrategie zal worden bekrachtigd met het afsluiten van een convenant tussen de gemeente en de woningcorporaties, met daarin opgenomen de beoogde (uitbreidings)nieuwbouw voor de sociale huur. Het werkproces daartoe verloopt positief en constructief en eind 2024 was het concept-convenant voor 90 % gereed. Wij verwachten dit convenant, dat wederkerige afspraken over de uitbreiding van de sociale huur bevat, in 2025 te kunnen ondertekenen. Na de ondertekening nemen wij ons aandeel in deze nieuwbouw definitief op in onze portefeuillestrategie.

Afgelopen jaar hebben we weer fors geïnvesteerd in de bestaande voorraad en woningen in kwaliteit en energieprestatie verbeterd. Er is fors meer besteed dan was begroot, ook de aanschaf van de Wocozon zonnepanelen maakt hier onderdeel van uit. Stijgende bouwkosten waren hier mede debet aan, maar ook zijn woningen soms nog meer in kwaliteit en energieprestatie verbeterd dan oorspronkelijk was gepland. Veelal konden we bij de kwaliteitsverbetering werk met werk maken en met een geringe extra investering de woningen naar een nog beter niveau brengen.

Door de kwaliteitsverbetering is onze woningvoorraad in Heerenveen al fors verduurzaamd; meer dan 90% van ons bezit in Heerenveen heeft al een energielabel A, B of C. In 2025 verduurzamen we de laatste woningen met een label D of slechter zodat onze voorraad in Heerenveen in het geheel energielabel C of beter heeft.

De bestedingen voor regulier onderhoud zijn vrijwel conform bieding en nodig om de kwaliteit van onze woningen up to date te houden.

De uitgaven voor leefbaarheid zijn dit jaar minder dan begroot. Een aantal projecten is doorgeschoven naar 2025 omdat hiervoor bij de samenwerkende partijen meer voorbereidingstijd voor nodig is.

In Nijehaske hebben we samen met bewoners, gemeente en de welzijnsorganisatie een pilot opgestart om verstening tegen te gaan en klimaatadaptatie te bevorderen. De uitvoering ervan heeft in 2024 plaatsgevonden.

De gemeente Heerenveen heeft in samenwerking met de corporaties in september van dit jaar een ambtelijke vertegenwoordiging van het ministerie van BZK ontvangen voor een werkbezoek. Hierbij heeft de delegatie na een uitgebreide bespreking en discussie over volkshuisvestelijke ontwikkelingen, opgaven en dilemma’s in het gemeentehuis, een tweetal projecten bezocht; onze nieuwe woontoren aan het Kuperusplein en het vergroeningsproject in Nijehaske. Er is uitgebreid gesproken met bewoners en samenwerkingspartners. Het was een zonnig en zeer geslaagd werkbezoek.

Uitvoering overige prestatieafspraken

In 2024 zijn de meerjaren prestatieafspraken begin van het jaar ondertekend. Voortaan wordt er ten behoeve van de jaarlijkse uitvoering een jaarschijf opgesteld met daarin opgenomen de uit te voeren activiteiten en projecten. Ook dit samenwerkingsproces verliep constructief en voorspoedig.

Veel besproken is het oplopen van de vraagdruk in relatie tot de geringe uitbreiding van de sociale huurvoorraad door de collega-corporaties. De vraagdruk in de gemeente Heerenveen behoort tot een van de hoogste van Friesland. Het toevoegen van nieuwe woningen is noodzakelijk om de knellende situatie in de sociale huur op te lossen. De verkoop van woningen door collega-corporaties en de door hen geplande sloop-nieuwbouw helpt niet mee om dit vraagstuk op te lossen. WoonFriesland heeft al een bovengemiddelde bijdrage geleverd aan de beschikbaarheid van nieuwe woningen in Friesland en in het bijzonder in de gemeente Heerenveen.

We hebben ook bijgedragen aan de verschillende werksessies die in regionaal en gemeentelijk verband zijn gehouden in het kader van de op te stellen ‘Regionale visie wonen, welzijn en zorg’. Inmiddels is de conceptvisie gereed en naar verwachting krijgt deze visie in 2025 een gemeentelijke vertaling in een uitvoeringsprogramma toegesneden op de gemeente.

De prestatieafspraken bestrijken een groot aantal onderwerpen en activiteiten. De focus in de uitvoering ervan was in 2024 gericht op:

• de huisvesting en begeleiding van statushouders en kwetsbare groepen. Door de hoge vraagdruk komen er weinig passende woningen vrij. Dit knelpunt is meermaals op ambtelijk en bestuurlijk niveau besproken. Er zijn ideeën uitgewisseld en verkenningen gedaan om in samenspraak tot oplossingsrichtingen te komen om de achterstanden in te halen. Uitbreiding van de sociale huurvoorraad en het op gang brengen van doorstroming zijn hierin cruciaal, maar dit is niet op korte termijn geregeld. In 2025 verwachten wij een gezamenlijke aanpak op te stellen.
• de lokale implementatie van de afspraken uit Weer Thuis; en de samenhang met de ontwikkeling van de urgentieverordening;
• de verduurzaming en energietransitie;
• het vergroenen van de woonomgeving in het kader van het verbeteren van biodiversiteit en klimaatadaptatie;
• de leefbaarheid van buurten en dorpen en de beoogde integrale samenwerking tussen partijen.

Wij hebben onze krachten gebundeld bij de vroegsignalering om oplopende schulden bij onze bewoners door de forse prijsstijgingen van hun dagelijkse levensbehoeften en energie te voorkomen. De werkzaamheden zijn in samenwerking met de gemeente en betrokken partijen geëvalueerd en zo nodig aangepast.

Noardeast-Fryslân

Uitvoering bieding en afspraken

In Noardeast-Fryslân hebben wij meer woningen verbeterd in kwaliteit en energieprestatie dan in onze bieding is voorzien. In de bieding 2024 waren geen uitgaven voor kwaliteitsverbetering opgenomen. De verduurzaming van de woningen aan de Tjerk Hiddesstraat in Kollum heeft echter in 2024 plaatsgevonden waardoor deze bestedingen onderdeel zijn van de verbetering van kwaliteit en energieprestatie.

De verbetering van deze woningen is in 2024 uitgevoerd omdat de planning is verschoven. De realisatie van dit kwaliteitsverbeteringsproject was in 2023 gepland. De voorbereiding en de uitwerking om te komen tot de gewenste verduurzaming, duurden langer dan verwacht. Het project is eind 2023 in opdracht gegeven en daarom is de realisatie verschoven naar 2024.

Ook hebben we in 2024 een aantal woningen bij mutatie kunnen verduurzamen en maakt de aanschaf van de Wocozon zonnepanelen onderdeel van uit van de bestedingen voor kwaliteitsverbetering. We hebben daarom fors meer besteed dan was begroot.

Het voorziene regulier onderhoud is uitgevoerd zodat onze huurwoningen up to date blijven. De uitgaven hiervoor komen nagenoeg overeen met wat in onze bieding is opgenomen. De uitgaven voor leefbaarheid zijn licht gestegen.

Uitvoering overige prestatieafspraken

De gemeente Noardeast-Fryslân en WoonFriesland houden elkaar over en weer goed op de hoogte van beleid en ontwikkelingen in de energietransitie en de verduurzaming van de woningvoorraad. Regelmatig vindt afstemming plaats over de uitvoering van de warmtetransitievisie.

Begin 2024 is het ontruimingsconvenant getekend. In het convenant zijn afspraken gemaakt waarmee wordt voorkomen dat de roerende zaken die zich in de ontruimde woning bevinden op de openbare weg worden geplaatst. Sinds 1 april 2021 is artikel 556 van Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering gewijzigd. Op grond van artikel 556 Rv lid 3 heeft de gemeente de taak gekregen om zorg te dragen voor het afvoeren en opslaan van de roerende zaken, die zich in de ontruimde woning bevinden. Bij ontruiming van een sociale huurwoning van WoonFriesland voert WoonFriesland deze taken uit voor de gemeente.

Het convenant zorg en veiligheid, is in 2024 niet ondertekend. De corporaties kunnen zich vinden in het eindconcept. Er zijn echter andere partijen die nog bedenkingen hebben. Door gebrek aan capaciteit bij de gemeente heeft het aanpassen van het convenant geen aandacht meer gekregen. Wij verwachten in 2025 tot een definitieve afronding te komen.

Samen doen we ons best om energiearmoede en betalingsproblematiek bij onze bewoners te voorkomen door goed samen te werken bij de vroegsignalering.

Gelet op ons geringe aandeel in de sociale huurvoorraad in deze gemeente hebben we verkorte prestatieafspraken gemaakt. Het tripartite overleg en de opstelling van de prestatieafspraken is constructief en soepel verlopen.

Opsterland

Uitvoering bieding en afspraken

In 2024 hebben we in de gemeente Opsterland vooral ingezet op het verbeteren van de kwaliteit van ons bestaand bezit. Wij hebben de laatste jaren een flinke inhaalslag uitgevoerd. De verbetering van ons bestaand bezit verloopt nu conform planning.

In 2024 is echter meer besteed aan de verbetering van de kwaliteit en energieprestatie van onze woningen dan was voorzien. De gestegen bouwkosten spelen mee en ook zijn de investeringen ten behoeve van de overname van de Wocozon zonnepanelen door WoonFriesland opgenomen bij de uitgaven voor verbetering van kwaliteit en energieprestatie. De bestedingen ten behoeve van het reguliere onderhoud zijn nagenoeg conform hetgeen is begroot in onze bieding.

De bestedingen voor leefbaarheid worden gekenmerkt door onze reguliere werkzaamheden. In onze complexen en buurten speelden geen grote leefbaarheidsvraagstukken die extra inzet vergden.

Wij ondersteunen onze bewoners door veel persoonlijk contact en wij werken nauw samen met het Sociaal Platform Opsterland en de gebiedsteams in de gemeente. Ook welzijnsorganisatie Timpaan is een vaste keten- en samenwerkingspartner. In deze gemeente zijn de lijnen kort en dat werpt zijn vruchten af. Door adequate samenwerking voorkomen we escalatie van problematiek.

Uitvoering overige prestatieafspraken

De jaarlijkse prestatieafspraken zijn gezamenlijk met Elkien, Woonzorg Nederland, gemeente Opsterland en De Bewonersraad opgesteld in een positief en constructief werkproces. De nieuwe woonvisie van de gemeente vormde de basis en er is goed rekening gehouden met de regionale woondeal.

De uitbreidingsnieuwbouw en het stagneren ervan is regelmatig onderwerp van gesprek geweest, in zowel bestuurlijk als ambtelijk overleg. Stikstofproblematiek is de oorzaak van het jarenlange uitstel van de nieuwbouw van 16 sociale huurwoningen door WoonFriesland in Bakkeveen. Ook is er gebrek aan passende locaties voor de sociale huur. De beschikbaarheid van sociale kavels moet worden vergroot om de realisatie van het totale nieuwbouwprogramma van de gemeente dichterbij te brengen.

Het concept Buurblok spreekt de gemeente aan; wij zijn al jaren in gesprek over de realisatie. Gezamenlijk zijn in 2024 nogmaals de mogelijkheden tot realisatie in 2025 besproken. In een interactieve mini-masterclass zijn de randvoorwaarden die partijen aan de ontwikkeling van het woonconcept Buurblok stellen, verkend. Dit vond plaats gezamenlijk met de mede-initiatiefnemers van dit woonconcept; Wocozon en Bouwgroep Dijkstra Draaisma.

WoonFriesland wil Buurblok graag realiseren in deze gemeente, omdat er naar verwachting een geschikte doelgroep voor dit innovatieve en duurzame woonconcept in deze gemeente aanwezig is. In 2024 is door de gemeente echter nog geen definitief besluit tot ontwikkeling van Buurblok genomen.

In de bestuurlijke overleggen zijn de volkshuisvestelijke opgaven in relatie tot knelpunten zoals stikstofproblematiek, netwerkcongestie, capaciteit bij aannemers, stijgende bouwkosten en de achterblijvende nieuwbouw veelvuldig besproken. De regionale urgentieverordening en de huisvesting van statushouders en aandachtsgroepen zijn in het sociaal domein actuele onderwerpen die ook meermaals zijn besproken. Bijzondere aandacht ging uit naar de huisvesting van statushouders en de ontwikkeling van een doorstroomlocatie in de gemeente.

Wij bundelen onze krachten ten behoeve van betaalbaarheid en energiearmoede en werken nauw samen in het sociaal domein. De samenwerking op het gebied van vroegsignalering in Opsterland loopt goed en wordt jaarlijks geëvalueerd.

Smallingerland

Uitvoering bieding en afspraken

In de gemeente Smallingerland hebben we in 2024 vooral ingezet op de versnelling in het verduurzamen van bestaand bezit en de voorbereiding van de nieuwbouw die wij in 2025 en verder verwachten op te leveren.

In Drachten hebben wij een substantieel deel van onze woningen met een energielabel slechter dan C aangepakt. Onze bestedingen voor de verbetering van de kwaliteit en energieprestatie van onze woningen zijn dan ook hoger uitgevallen dan in de bieding is opgenomen.

Dit jaar zijn bij de uitgaven voor verbetering van kwaliteit en energieprestatie ook de investeringen opgenomen ten behoeve van de overname van de Wocozon zonnepanelen door WoonFriesland. De stijgende bouwkosten zorgden eveneens voor hogere bestedingen. Het regulier onderhoud is conform planning uitgevoerd. Onze onderhoudsuitgaven komen vrijwel overeen met hetgeen in de bieding is begroot.

De verwachting was dat wij in 2024 drie nieuwe woonwagenwoningen zouden opleveren aan de Wetterwille in Drachten. Door tegenvallers bij de bouw van de units en door de wet kwaliteitsborging is de planning voor de oplevering van de woonwagenwoningen verschoven naar het eerste kwartaal van 2025.

De uitgaven voor leefbaarheid zijn dit jaar minder dan begroot. Een aantal projecten is doorgeschoven naar 2025 omdat hier bij de diverse samenwerkingspartners meer voorbereidingstijd voor nodig is.

Uitvoering overige prestatieafspraken

De vraagdruk in Smallingerland is een van de hoogste binnen ons werkgebied. Deze druk blijft onverminderd hoog en zal naar verwachting nog verder toenemen. Daarom zetten wij volop in op de uitvoering van het afgesproken woningbouwprogramma uit het convenant nieuwbouw.

Om de nieuwbouw van sociale huurwoningen tot 2030 daadwerkelijk te kunnen realiseren, voeren we intensieve gesprekken over de voortgang rondom de beoogde nieuwbouwlocaties. De ingerichte participatietrajecten rondom de beoogde locaties in de gemeente vroegen veel aandacht.

Daarnaast werken we intensief samen met gemeente en Accolade aan een uitbreiding van het in 2022 door alle partijen ondertekende 'Convenant nieuwbouw sociale huur gemeente Smallingerland' ten behoeve van woningbouw na 2030.

Gezamenlijk hebben wij met de gemeente de mogelijkheden verkend voor de realisatie van Buurblokwoningen in de wijk Vrijburgh. Het innovatieve en duurzame woonconcept Buurblok heeft de warme belangstelling van deze gemeente. In een interactieve mini-masterclass zijn de mogelijkheden tot realisatie van dit woonconcept verkend. De randvoorwaarden die partijen hierbij stellen, zijn in kaart gebracht in aanwezigheid van de mede-initiatiefnemers van dit woonconcept, Wocozon en Bouwgroep Dijkstra Draaisma,

WoonFriesland wil Buurblok graag realiseren in de wijk Vrijburgh, omdat er naar verwachting een geschikte doelgroep voor dit woonconcept in deze gemeente aanwezig is. In 2025 zal een definitief besluit tot ontwikkeling van Buurblok in deze wijk genomen worden.

Veelvuldig is de huisvesting en begeleiding van statushouders en kwetsbare groepen in zowel ambtelijk als bestuurlijk overleg besproken. Door de hoge vraagdruk komen er weinig passende woningen vrij en is er een achterstand in de huisvesting van statushouders ontstaan. Er is een aparte bestuurlijke sessie aan gewijd om de problematiek te bespreken en de kaders voor oplossingen gezamenlijk te formuleren. Vervolgens is een werkgroep van corporaties en gemeente opgericht om een aanpak te ontwikkelen. Er zijn ideeën uitgewisseld en verkenningen gedaan om in samenspraak tot oplossingsrichtingen te komen om de achterstanden in te halen. Dit heeft geresulteerd in een concept plan van aanpak, waaraan we in 2025 meer concreet handen en voeten zullen geven.

Samen met gemeente, bewoners en Maatschappelijke Organisatie Smallingerland (MOS) zijn we bezig om pilots voor vergroening op te zetten. Het doel is om samen met bewoners verstening tegen te gaan en een biodiverse woonomgeving te bevorderen. Dit heeft een lange adem en meer voorbereidingstijd nodig dan verwacht, omdat de aanpak van de pilots afhankelijk is van het (plant)seizoen en het enthousiasme van bewoners om mee te doen. Wij blijven samen met de gemeente hierop inzetten. Stapsgewijs geven wij dit vorm, in de verwachting dat door de uitvoering van kleine vergroeningsprojecten ook andere bewoners worden geënthousiasmeerd.

We hebben bijgedragen aan de verschillende werksessies die in regionaal en gemeentelijk verband zijn gehouden in het kader van de op te stellen regionale visie wonen, welzijn en zorg. Inmiddels is de conceptvisie gereed en naar verwachting krijgt deze visie in 2025 een gemeentelijke vertaling in een uitvoeringsprogramma toegesneden op de gemeente Smallingerland.

Wij bundelen onze krachten ten behoeve van de betaalbaarheid van het wonen en de armoedebestrijding en werken nauw samen in het sociaal domein. De samenwerking op het gebied van vroegsignalering in Smallingerland loopt goed en wordt regelmatig geëvalueerd.

Tytsjerksteradiel

Uitvoering bieding en afspraken

In de gemeente Tytsjerksteradiel hebben wij in 2024 met onze bieding vooral ingezet op de versnelling in het verduurzamen van bestaand bezit en de realisatie van de nieuwbouw. Voor de verbetering van de kwaliteit en de energieprestatie van ons bestaand bezit hebben we aanzienlijk meer besteed dan in de bieding voor 2024 is opgenomen. De stijgende bouwkosten zorgden voor hogere bestedingen evenals de uitgaven ten behoeve van de overname van de Wocozon zonnepanelen door WoonFriesland.

Met name onze woningen met een energielabel D of slechter hebben we verbeterd. Dit waren woningen in Burgum maar ook in de dorpen Hurdegaryp, Noardburgum, Garyp en Jistrum. In 2025 verwachten wij de laatste woningen met een energielabel slechter dan D te verbeteren.

Het regulier onderhoud is conform planning uitgevoerd. Onze onderhoudsuitgaven zijn vrijwel op niveau zoals in de bieding is begroot.

In verband met de verbetering van de bestaande woningen zijn in 2024 zijn 30 woningen gesloopt. Het betreft 19 woningen in Garyp, 7 in Earnewâld en 4 in Burgum. Deze woningen waren niet meer toekomstgericht aan te passen en/of te verduurzamen.

De bieding van 2024 voorzag in de oplevering van 24 nieuwbouwwoningen. In Burgum zijn op de voormalige voetbalvelden 8 van de geplande 16 nieuwbouwwoningen gerealiseerd. De realisatie van de overige 8 woningen is doorgeschoven naar 2025. Daarnaast waren 8 nieuwbouwwoningen voorzien in Earnewâld. Het betreft vervangende nieuwbouw. Flora- en faunawetgeving en de herhuisvesting van de bewoners zorgde bij beide nieuwbouwprojecten voor vertraging.

In regionaal verband is wel voortvarend de opstelling van de regionale wonen, welzijn en zorgvisie ter hand genomen, in samenwerking met de ANNO-gemeenten en de ketenpartners behorend tot het domein wonen, welzijn en zorg uit de regio. In een interactief werkproces is een goed onderbouwde visie tot stand gekomen met inzet van alle stakeholders. Het is een visie met ambitie en een visie die onzes inziens goed voorsorteert op de toekomst. Het komende jaar krijgt de visie een verdere uitwerking in een gebiedsgerichte gemeentelijke aanpak.

Uitvoering overige prestatieafspraken

Bijzondere aandacht is afgelopen jaar uitgegaan naar de toekomstige nieuwbouw. In de meerjarenafspraken is afgesproken dat de gemeente Tytsjerksteradiel een ontwikkelstrategie voor de toekomstige nieuwbouw opstelt. Doordat er in het afgelopen jaar gewerkt is aan het ontvlechten van de gemeenten Tytsjerksteradiel en Achtkarspelen en zij elk een eigen ambtelijke werkorganisatie krijgen per 1 januari 2025, is er veel verloop onder het personeel geweest. Mede door de vele personele wisselingen is er ten behoeve van de ontwikkeling van de nieuwbouw nog geen convenant tot stand gekomen voor een meerjarige ontwikkelstrategie. Wel zijn er voorbereidingen getroffen om dit in 2025 op te pakken. Zo is de gemeente eind van het jaar begonnen met het maken van een inventarisatie voor potentiële nieuwbouwlocaties.

In Hurdegaryp is in samenwerking met de Seniorenraad, de gemeente, welzijnsorganisatie Kearn, zorggroep Noorderbreedte, thuiszorgorganisatie Het Friese Land en dorpsbelangen een informatieavond gehouden voor alle geïnteresseerde senioren van het dorp. Voor een volle zaal hebben we gezamenlijk voorlichting gegeven over het wonen op oudere leeftijd en hoe men zich kan voorbereiden als fysieke en/of psychologische beperkingen zich voordoen en men een geschikte woning nodig heeft. Het werd een geslaagde avond en de partijen zijn inmiddels in gesprek over een vervolgaanpak.

In het werkgroep- en bestuurlijk overleg zijn met name de volgende zaken regelmatig aan de orde geweest:

• de huisvesting en begeleiding van statushouders. Door de hoge vraagdruk komen er weinig passende woningen vrij. Dit knelpunt is meermaals op ambtelijk en bestuurlijk niveau besproken. De oorzaken van de achterstanden zijn toegelicht en mogelijke oplossingen zijn besproken.
• de uitwerking van de regionale woondeals en de regionale visie op wonen welzijn en zorg en de vraagstukken die deze visies in de uitwerking opwerpen;
• de versnelling van de verduurzaming in het kader het verlagen van de warmtevraag van de woning en de daarmee gepaard gaande beheersing en/of verlaging van de energierekening voor de bewoners;
• het gezamenlijk bevorderen van de vergroening van de woonomgeving i.v.m. welzijn en welbevinden van de bewoners, klimaatadaptatie en als mede het verbeteren van de biodiversiteit;
• de actuele ontwikkelingen in het sociaal domein; met name de huisvesting van kwetsbare groepen in het kader van de urgentieverordening en de huisvestingsdilemma’s die de vergrijzing van de bevolking met zich meebrengt;
• de remmende werking op de uitvoering van de prestatieafspraken door wisseling in personeel bij beide gemeenten en het ontbreken van ambtelijke capaciteit.

Leeuwarden

Uitvoering bieding en afspraken

Onze investeringen in het bestaande woningbezit zijn grotendeels gericht op kwaliteitsverbetering, onderhoud en leefbaarheid. De uitgaven hiervoor kwamen in 2024 grotendeels overeen met de bieding. Ook in Leeuwarden ligt de versnelling van de verduurzaming op koers. Dit traject zetten we voort, zodat in 2025 al onze woningen minimaal energielabel C hebben. Het totale investeringsbedrag viel hoger uit dan gepland, mede door de overname van zonnestroominstallaties van Wocozon. Deze stap stelt ons in staat om beter in te spelen op de volatiele energiemarkt en de afschaffing van de salderingsregeling, in het belang van onze bewoners.

Er staan diverse nieuwbouwprojecten in de startblokken om bij te dragen aan onze ambitie om 800 nieuwe woningen aan de gemeente Leeuwarden toe te voegen. De projecten die in 2024 gepland stonden, zijn niet volledig afgerond, maar bevinden zich wel in de uitvoeringsfase. Dit betreft onder andere de realisatie van 30 appartementen in de markante voormalige Infirmerie in de binnenstad en 23 nieuwe woningen in Camminghaburen. Het saldo van aan- en verkopen bedroeg in 2024 +2, mede door de aankoop van koopgarant-woningen.

Daarnaast hebben we op verschillende locaties voorgesorteerd op vervangende nieuwbouw. Het herstructureringsproces in Lekkum is vergevorderd en de bebouwing aan de Aldlânsdyk is reeds gesloopt. Andere projecten, zoals de nieuwbouw in Stiens en Wirdum, de bouw van 50 biobased woningen in Nieuw Oud Oost, en woningbouw aan het Diaconessenpark en de Badweg, schuiven door naar latere jaren. In Middelsee, plangebied Fellingen, bereiden we een innovatieve opzet voor met gedeelde tuinen en een autovrije buurt.

De nieuwe prestatieafspraken zijn afgestemd op de meest recente inzichten en planningen rond nieuwbouw. Om de voortgang nauwgezet te volgen en waar nodig bij te sturen, vinden op gezette tijden bestuurlijke overleggen plaats. De urgentie van meer woningen en de complexiteit van de uitvoeringspraktijk maken deze afstemming noodzakelijk.

Uitvoering overige afspraken

De samenwerking met de gemeente Leeuwarden en andere stakeholders wordt steeds intensiever, zowel op bestuurlijk als uitvoerend niveau. Dit geldt voor projecten zoals Leeuwarden-Oost, de gezamenlijke aanpak van de huisvesting van statushouders en de voorbereidingen op een nieuwe urgentieverordening. Voor deze verordening nam de gemeente Leeuwarden het initiatief om een uniforme werkwijze in de hele provincie te ontwikkelen. Hierin zijn alle gemeenten, corporaties, huurdersorganisaties en zorginstanties betrokken. De implementatie van de nieuwe urgentiewerkwijze staat gepland voor 2026. Wij leveren hierin een actieve bijdrage via de stuurgroep en diverse werkgroepen.

Een concreet voorbeeld van samenwerking was de opruimdag in Bilgaard, waarbij ontmoeting en leefbaarheid centraal stonden. Dit gebeurde in samenwerking met welzijnsorganisatie Amaryllis, afvalinzamelaar Omrin en de Bewonersraad Friesland. Andere initiatieven waren de realisatie van een speeltuin in Bilgaard op basis van ideeën van basisschoolleerlingen, de organisatie van een banenmarkt en een pop-up-dag rondom afval, overlast en veiligheid. Dit laatste thema krijgt structureel versterkte aandacht binnen het programma Leeuwarden-Oost. Met de aanpak ‘Preventie met Gezag’ werken politie en handhaving samen om jongeren op het rechte pad te houden en overlast vroegtijdig aan te pakken. Toch blijft de leefbaarheid en veiligheid in de noordoostelijke stadswijken onder druk staan.

Daarnaast zijn er nieuwe samenwerkingen ontstaan rondom armoedebestrijding en schuldenproblematiek. De pilot ‘Voorkomen Huisuitzettingen’ was zowel leerzaam als effectief. Ook geslaagd was de bewustwordingscampagne over ondermijning en de bundeling van financiële hulp en dienstverlening, zoals het loket Geldhulp, inclusief de voorzieningenwijzer. Dit draagt bij aan het verlichten van de financiële problemen waar sommige bewoners mee te maken hebben.

Ooststellingwerf

Uitvoering bieding en afspraken

In Ooststellingwerf zien we een versnelling in de verduurzaming van het woningbestand, wat terug te zien is in onze investeringen. In 2024 hebben we meer geïnvesteerd in verbetering en onderhoud dan oorspronkelijk in de bieding was opgenomen. Dit komt mede door de aankoop van zonnepanelen van Wocozon. Deze stap stelt ons in staat om flexibel in te spelen op de volatiele energiemarkt en de ontwikkelingen rondom saldering.

De geplande vervangende nieuwbouw van tien woningen aan de Wilpkamp in Donkerbroek vindt later plaats dan oorspronkelijk voorzien. De desinvestering (sloop) is in 2024 al verwerkt, terwijl de nieuwbouw in voorbereiding is en naar verwachting in 2025 wordt opgeleverd.

Om tot langjarige inzichten en afspraken over (extra) woningbouw te komen, hebben we samen met de gemeente en in afstemming met Actium stappen gezet naar een kwantitatief woningbouwprogramma. De ontwikkeling van locaties verloopt gestaag, zij het in een laag tempo. Externe factoren, zoals participatieprocessen, instemming van andere instanties en onduidelijkheid over netcapaciteit, zorgen voor vertraging. Een versnelling van processen is wenselijk en kan worden bereikt door zowel de personele capaciteit van de gemeentelijke taskforce Wonen als de interne keten te versterken.

Uitvoering overige afspraken

Voor de uitvoering van prestatieafspraken en ter bevordering van integrale samenwerking is in Ooststellingwerf een gezamenlijke startbijeenkomst georganiseerd. Dit was een belangrijke stap om de gemaakte afspraken te operationaliseren. Gedurende het uitvoeringsjaar zijn professionals van alle betrokken partijen elkaar beter en sneller gaan vinden, met name op het gebied van duurzaamheid en vergroening. Op andere terreinen, zoals huisvesting en inburgering van statushouders, bevinden we ons nog in een beginfase.

Onder de noemer Domein Overstijgend Samenwerken (DOS) hebben we in Oosterwolde ervaring opgedaan met multidisciplinair en organisatieoverstijgend werken, waarbij de behoeften in wijk en buurt centraal staan. In wijkgesprekken brengen we behoeften rondom langer zelfstandig wonen en leefbaarheid in kaart. Bewoners werken hierbij samen met zorg- en welzijnsorganisaties, de gemeente en woningcorporaties. Hoewel de focus ligt op wijken waar wij weinig bezit hebben, zijn de geleerde lessen breder toepasbaar.

De gemeentelijke taskforce Wonen werkt aan een bouwprogramma en een realistische planning voor meerdere projecten. Naast bekende vertragende factoren kan het tempo worden verhoogd en de slagkracht rond nieuwbouw versterkt. De ladder voor duurzame verstedelijking vormt een uitdaging, gezien de vele grondposities in uitleglocaties. Het is van belang dat we niet alleen streven naar een kwantitatief sterk nieuwbouwprogramma, maar ook bewuste keuzes maken op basis van de aard en schaal van de kernen, de marktvraag en maatschappelijke ontwikkelingen zoals vergrijzing.

Schiermonnikoog

Uitvoering bieding en afspraken

In 2024 hebben we samen met de gemeente Schiermonnikoog en de Bewonersraad Friesland een meerjarig afsprakenkader opgesteld. Voor het eiland hebben we in voorgaande jaren steeds pragmatische prestatieafspraken gemaakt, met een horizon van één jaar. Dit pragmatisme en de noodzakelijke flexibiliteit blijven we hanteren. Tegelijkertijd hebben we dit jaar verder vooruitgekeken, in de verwachting dat de opgaven en de inhoudelijke basis stabiel blijven.

Schiermonnikoog, als kleine en geïsoleerde gemeenschap, kent enkele complexe uitdagingen. De ruimte is schaars en de woningvraag is hoog. In 2024 hebben we samen met de gemeente gekeken naar de mogelijkheden voor nieuwbouw op de locatie ‘Oude Centrale’. Op basis daarvan hebben we vervroegd middelen gereserveerd voor de bouw van maximaal 20 woningen op deze locatie. De realisatie is voorzien in 2026 en kent enkele cruciale randvoorwaarden, zoals gezamenlijke focus en inzet, het ruimtelijke proces, de nabijheid van stikstofgevoelig gebied en onzekerheid over de benodigde energieaansluiting.

Voorafgaand aan het meerjarige afsprakenkader hebben we in 2024 bijgedragen aan de totstandkoming van de gemeentelijke Woonzorgvisie ‘Zorgeloos thuis op Schiermonnikoog’ en de actualisatie van de huisvestingsverordening. Langer zelfstandig wonen vraagt om toegankelijke en duurzame zorg, wat van groot belang is voor de brede welvaart op het eiland. De beschikbaarheid daarvan is echter niet vanzelfsprekend. De gemeente heeft circa €4 miljoen uit Europese middelen gereserveerd voor het project ‘Zorg op het eiland’, een essentieel initiatief gezien de sterk vergrijzende bevolking en de uitdagingen rondom het kleine werkgebied en de afstanden die zorgprofessionals moeten overbruggen.

Wij beheren onder andere het zorgmedisch centrum, waar een deel van de eerstelijnszorg is gevestigd. Samen met andere stakeholders verkennen we mogelijkheden om zorg en welzijn op het eiland te versterken. De sterke gemeenschapszin, de focus op preventie en de omslag van zorg naar gezond leven, zijn hierbij kansrijke elementen. Daarnaast is in de huisvestingsverordening een regeling opgenomen die zorgpersoneel voorrang geeft bij huisvesting.

Uitvoering overige afspraken

Aardgasvrij Eiland blijft een gezamenlijk lange termijndoel, met specifieke versnelling in de wijk Nieuw Dokkum. In 2024 heeft de gemeente, met ondersteuning uit het Programma Aardgasvrije Wijken, belangrijke stappen gezet. Naast bewustwordingscampagnes en energiescans voor particulieren was de techniekstudie een wezenlijke processtap. Hoewel de definitieve besluitvorming in 2024 nog niet plaatsvond, tekent zich individuele, woninggebonden verduurzaming af als het meest waarschijnlijke scenario.

Wij onderzoeken mogelijkheden om de verduurzaming te versnellen en bekijken daarbij het eiland als geheel. Schiermonnikoog kent specifieke uitdagingen, zoals netcapaciteit, stabiliteit en de compacte bebouwing. In 2024 hebben we intensief bijgedragen aan alle facetten binnen dit project. Het realiseren van gasloze woningen op een snelle, verantwoorde en betaalbare manier is een uitdaging, waarvoor we in nauw overleg met de Bewonersraad Friesland naar haalbare oplossingen zoeken.

De huurvoorraad op Schiermonnikoog heeft een goede energetische basis, waarop we de komende jaren verder voortbouwen. In 2024 hebben we onderhoud en verbeteringen volgens de bieding uitgevoerd. Daarnaast hebben we de zonnestroominstallaties op het eiland aangekocht, zodat we de invloed op energietarieven en de ontwikkelingen rondom het afschaffen van de salderingsregeling zo veel mogelijk kunnen sturen in het belang van onze bewoners.

Súdwest-Fryslân

Uitvoering bieding en afspraken

Met de realisatie van de projecten It Skûlplak en Het Perk, beiden in Sneek, maakten we grote stappen in het toevoegen van woningen in de gemeente Súdwest-Fryslân. In vervolg op de eerder opgeleverde grondgebonden woningen (19) kwam het naastliggende complex op het It Skûlplak gereed. Daarmee werden 45 gelijksvloerse, levensloopbestendige en energiezuinige appartementen toegevoegd aan de woningvoorraad. Ook de nieuwbouw aan Het Perk werd opgeleverd. Daar betrof het 64 eengezinswoningen met tuin. De belangstelling was enorm, voor sommige nieuwe bewoners voelde hun woning in deze ‘boppeslach voor Sneek’ als een winnend lot uit de loterij.

Ook in de bestaande woningen en omgeving werd in 2024 fors geïnvesteerd. In zowel kwaliteitsverbetering als onderhoud is voor circa € 800.000,- meer werk uitgevoerd dan in de bieding vermeld. Daarnaast zijn de zonnepanelen door WoonFriesland aangekocht van Wocozon. Met deze stap kan in het belang van de bewoners beter worden ingespeeld op de volatiele energiemarkt en het afschaffen van salderen.

Uitvoering overige afspraken

In 2024 is met de gemeente, de huurdersorganisaties en andere corporaties toegewerkt naar meerjarige prestatieafspraken voor de periode 2025-2029 en een jaarschijf voor 2025. In een intensief en constructief proces zijn alle relevante disciplines en professionals betrokken. Dat heeft een goede basis gelegd voor gedragen afspraken en intensievere samenwerking. In meerdere werkgroepen zijn suggesties aangedragen voor gerichte doelen en afspraken. Daarin is kennis en ervaring gedeeld, zijn nieuwe werkverbanden ontstaan en is gelijk een begin gemaakt met (verdere) internalisering en breder vertakt commitment. Die aanpak wierp kortom direct vruchten af.

Rond de thema’s leefbaarheid, betaalbaarheid en beschikbaarheid is de uitvoering van lopende afspraken versterkt en verdiept. Gebieds- en wijkgericht werken (oa. in Koudum), effectieve vroegsignalering, kenbaarheid van schuldhulpverlening en de totstandkoming van een (kwantitatief) woningbouwprogramma waren de onderwerpen in die werkgroepen. In de werkgroep leefbaarheid worden ook diverse in gebruik zijnde monitors en signalen uit het veld gebundeld om zich te krijgen op kwaliteit van de leefomgeving en de kracht van de gemeenschap en de inzet te richten op kernen en wijken die onder druk staan.

Rond Welzijn, wonen en zorg is een separate werkstructuur opgetuigd door de gemeente. Na een periode van analyse en visie-ontwikkeling is gestart met inzoomen op een drietal wijken/kernen. De insteek is om daar met bewoners en professionals ervaring op te gaan doen met programmatisch werken. Daarbij inspelend op de lokale opgaven, kansen en vragen uit die gemeenschap.

Contacten met initiatieven op het gebied van warmtenetten in onder andere Heeg en Koudum zijn waardevol en leerzaam. Deze voorbeelden verkeren in verschillende fasen. Ze hebben nog niet geleid tot realisatie en daarmee kans op aansluiting van woningen. Deze projecten zijn in de uitvoering nog niet zover en de bewoners hebben daar een grote stem in.

In 2024 is bijgedragen aan het gemeentelijk woningmarktonderzoek. Dit vormt een basis voor een nieuwe woonvisie, een uitvoeringsprogramma, de actualisatie van de woondeal en meer. Die vervolgstappen worden momenteel voorbereid.

Terschelling

Uitvoering bieding en afspraken

Tot de bouw van woningen in Midsland kwam het in 2024 nog niet. Een intensief participatietraject resulteerde in een plan voor 10 woningen. Het ruimtelijk proces kan door. Onzekerheden omtrent stikstof en congestie maken dat we nu voorzien dat het na 2026 tot uitvoering komt.

In 2024 hebben we samen met de gemeente overleg gevoerd over volgende locaties waar (delen van de) nieuwbouwopgave gerealiseerd kan worden. Er zijn opzetten gemaakt voor de stedenbouwkundige setting, er is gepuzzeld met telmodellen, risico’s en aandachtspunten zijn geïnventariseerd en doorlooptijden zijn bepaald. Het betrof concreet de zogenoemde CNL-locatie (inbreiding) en het uitbreidingsgebied West Aleta, beiden in West-Terschelling. Op die manier werken we gestaag toe naar de geambieerde extra minimaal 50 woningen op Terschelling. Meer snelheid is echter zeer wenselijk. Lokale factoren als de netcapaciteit en stikstofgevoeligheid bemoeilijken dat. Ook de onderlinge relaties tussen projecten zoals verplaatsing van functies naar elders maken dat het tijdsafhankelijk precisiewerk is.

WoonFriesland staat op het punt om de inhaalslag voor verduurzaming te maken. De bestedingen in 2024 laten dat nog niet zien. De benodigde ‘eindsprint’ om de woningen in 2025 op minimaal energielabel B te krijgen is wel voorbereid en ingezet. Onder meer de uitkomsten van lopend ecologisch onderzoek (vleermuizen, vogels) bepalen of dat volledig slaagt.

Uitvoering overige afspraken

De professionele lijnen op Terschelling zijn zeer kort. Operationeel weten gemeente en WoonFriesland elkaar snel en makkelijk te vinden. Ook als zorg, ondersteuning, financiële hulp en dergelijke maatwerk wenselijk is, loopt dat onderlinge contact soepel en effectief. Diezelfde samenwerking wordt gevonden met politie, artsen en andere stakeholders als dat nodig blijkt.

Bestuurlijk was 2024 voor de gemeente Terschelling een turbulent jaar. Na een bestuurswissel is er weer stabiliteit gevonden en zijn die contacten met de Bewonersraad en WoonFriesland eind 2024 hervat.

2024 was ook het eerste volle jaar waarin De Bewonersraad als huurdersvertegenwoordiger actief was op Terschelling. Net als in de rest van hun werkgebied behartigen ze de huurdersbelangen professioneel. Voor het lokale signalen en behoeften staan ze in nauwe verbinding met de bewonersachterban.

Ook andere thema’s en ontwikkelingen kregen aandacht. Voor de Waddeneilanden is een specifieke urgentieregeling in de maak. Die regeling is geënt op regionale afstemming en samenwerking maar houdt rekening met de specifieke lokale omstandigheden. Meer woningschaarste en het veelal ontbreken van benodigde vormen van zorg en hulp voor een aantal aandachtsgroepen maken dat noodzakelijk. Verder initieert de gemeente een nieuwe studie naar de mogelijkheden voor een warmtenet gevoed door aquathermie. WoonFriesland denkt daarin mee.

Het voornemen om tot een geactualiseerde woon(, welzijn en zorg)visie te komen heeft de gemeente nog niet op kunnen pakken. Gezien de looptijd van de vorige visie en steeds dringender wordende opgaven, is het tijd om dat in te gaan lopen. Personele capaciteit en continuïteit staan bij de gemeente onder hoge druk. Dat is overigens een illustratie van een identiek vraagstuk waar veel ondernemers op Terschelling mee worstelen. Onder andere die constatering geeft het belang en de noodzaak van een visie en actie op brede welvaart, waar wonen een belangrijke sleutelfactor in is, aan.

Vlieland

Uitvoering bieding en afspraken

In 2024 hebben wij de bestedingen voornamelijk gericht op onderhoud, kwaliteitsverbetering en leefbaarheid. Zowel de woningvoorraad, woonomgeving als het samenleven staan er over het algemeen goed voor. Dat neemt niet weg dat het gebruik van een deel van de tuinen (parkeren, verharding) kansen geeft voor een groenere, prettiger leefomgeving. We trekken daarin samen met de gemeente op.

De grote druk op de woningmarkt versterkt een aantal uitdagingen. Personeel werven en binden is lastig. Dat geldt voor veel werkgevers op Vlieland. Het geldt nog sterker voor cruciale en unieke beroepen. Zorg en bijvoorbeeld vaktechnici zijn er onvoldoende. Het borgen van brede welvaart op het eiland, waarbij goed wonen een sleutel vormt, vraagt om scherpe keuzen.

Nieuwbouwkansen zijn zeer dun gezaaid. We zijn daarom blij dat we in 2024 konden starten met een studie en ontwerp voor de realisatie van appartementen in de voormalige bibliotheek aan de Nieuwstraat. Die kans hebben we daarom na het uitbrengen van de bieding 2025 alsnog vervroegd opgenomen in onze begroting en vastgelegd in de prestatieafspraken. We maken daar samen met de gemeente zo veel mogelijk tempo mee.

In Boswijk verzorgt WoonFriesland voor de gemeente een aantal diensten rond verhuur en beheer. Deze unieke buurt maakt langer wonen met zorgverlening op Vlieland mogelijk. De zorgorganisatie heeft het lastig met het rondkrijgen van de roosters en aantrekken (en huisvesten…) van zorgpersoneel.

Uitvoering overige afspraken

Hoewel het een kleine en daarmee kwetsbare organisatie blijft, is de gemeente momenteel op sterkte en is er ook bestuurlijke continuïteit. Op die fundering bouwen we figuurlijk voort. De Bewonersraad is in 2024 na een forse aanloop actief geworden op Vlieland. Zij hebben zich geïntroduceerd bij de achterban en verdiept in de lokale vraagstukken. De regiomanager voor Vlieland was slechts kort werkzaam en wordt binnenkort opgevolgd zodat de Bewonersraad haar rol verder kan oppakken.

Als het nodig is, zijn de lijnen kort en is persoonlijk maatwerk snel geleverd.

Lastig zijn de omstandigheden voor een aantal woningzoekenden. Het geringe aantal mutaties en de veelal grotere woningen die niet passen bij de huishoudensgrootte en/of het inkomen, zorgen ervoor dat een aantal van hen lang in suboptimale woongelegenheid of omstandigheden verblijft. In balans met het mogelijk maken van brede welvaart zoeken we met de gemeente naar mogelijke antwoorden op die dilemma’s.

Waadhoeke

In en met de gemeenten De Fryske Marren, Harlingen en Waadhoeke maken we, vanwege ons beperkte woningbezit, geen specifieke prestatieafspraken. Wel brengen we een bieding uit. Voor lopende zaken, zoals vroegsignalering, wijkbeheer, zorgoverleg en veiligheidsvraagstukken, weten de betrokken partijen elkaar goed te vinden.

Daarnaast zoeken we elkaar actief op wanneer dat nodig is, bijvoorbeeld bij casuïstiek of gezamenlijke projecten zoals groenbeheer. Waar mogelijk handelen we in de geest van de prestatieafspraken die met andere organisaties in deze gemeenten zijn gemaakt.

Jaarlijks voeren we overleg met de gemeenten en de bewonersorganisaties om de stand van zaken en toekomstige ontwikkelingen te bespreken. Op deze manier blijven we goed afgestemd op de lokale situatie en kunnen we effectief inspelen op de woon- en leefomstandigheden binnen deze gemeenten.

Weststellingwerf

Uitvoering bieding en afspraken

Na een kwetsbare periode met beperkte bezetting en weinig continuïteit in de formatie heeft de gemeente versterking en stabiliteit gevonden. Ook de inhoudelijke basis en visie kregen snel achtereen aandacht. Woningmarktanalyse, een woonzorgvisie, regionale uitvoeringsprogramma’s en de woondeal zijn belangrijke kaders die beschikbaar kwamen of werden toegevoegd. WoonFriesland heeft eraan bijgedragen.

Een natuurlijk moment om ook voor wat betreft afspraken verder vooruit te blikken. Met de gemeente, De Bewonersraad en Woningstichting Weststellingwerf kwamen we tot meerjarige afspraken voor de periode 2025-2028. Die vertalen we in de uitvoering naar een praktisch werkprogramma. Dat maakt de aansluiting op de actualiteit eenvoudig en de aandacht die het vergt speelt in op concrete vraagstukken. Een centrale werkgroep houdt het overzicht, werkzaamheden vinden al naar gelang de behoefte of opgave soms 1 op 1 plaats.

Om te komen tot deze meerjarige afspraken zijn veel, met name gemeentelijke, disciplines aangehaakt. Voor kennis, input en ook om een aantal opgaven gelijk aandacht te geven. Welzijn en zorg, verduurzaming en ook nieuwbouw zijn daar concrete voorbeelden van.

Op het gebied van nieuwbouw is er vooruitgang. Het tempo kan en moet echter in een hogere versnelling. De vraagdruk is immers onverminderd hoog en loopt verder op. De beoogde 10 woningen in Lindewijk zijn (nog) niet in 2024 gebouwd. Het ruimtelijke proces, inpassen in de totale ontwikkeling, handelingssnelheid, de poging tot inpassen van ons concept Buurblok maar bijvoorbeeld ook het komen tot een stedenbouwkundige opzet en welstandseisen vergen meer tijd dan voorzien. Momenteel is er niettemin concreet zicht op de nieuwbouw van 20 woningen in Lindewijk en 13 aan de Heerenveenseweg, beiden in Wolvega en het betreft netto toevoegingen.

In en om seniorencomplex Krommestede in Noordwolde hebben bewoners en vrijwilligers uit het dorp zich van hun beste kant laten zien. Gefaciliteerd door WoonFriesland worden steeds meer activiteiten ontplooid. Ook de inrichting van de omgeving krijgt een nieuwe impuls met een door de bewoners ontworpen en te beheren tuin.

De welzijns- en zorgstructuur voor de bewoners vraagt echter aandacht. De basale zorg is adequaat geborgd. Het complex biedt alle mogelijkheden om zowel voor de bewoners ervan als dorpsgenoten een grotere en duurzamere maatschappelijke rol van betekenis te vervullen. Twee ontmoetingsruimten, kantoorfaciliteiten en de nabijheid van andere zorg en hulp bieden een fysieke basis en ondersteuningsmogelijkheden. Met de vlechtwerker, zorgorganisaties en gemeente zijn we daarom een verkenning gestart. Dit kan een antwoord zijn op opgaven rond zelfstandig wonen en het bieden van zorg. Preventie en het verzilveren kansen voor mantelzorg en gemeenschapszin zijn complementair aan professionele zorg en verminderen of vertragen het beroep erop zelfs deels. Voor de maatschappelijke opgaven en de vitaliteit van dergelijke kernen is dat cruciaal. Mogelijk wordt de aanpak reproduceerbaar.

WoonFriesland is geconsulteerd in meerdere (beleids)ontwikkelingen waaronder wonen, welzijn en zorg, de warmtevisie/het warmteprogramma, het congestievraagstuk en (pre)soortenmanagementplan (ecologie). De gemeente Weststellingwerf trekt in veel thema’s op met de gemeenten Opsterland en Ooststellingwerf of regio Zuidoost verband. WoonFriesland schakelt in dat geval mee op.