De geur van versgebakken stokbrood, kipspiesjes en gegrilde groente vult de buurtkamer aan de Troelstrakade in Sneek. Een gezellig muziekje speelt op de achtergrond. En overal zitten buren lekker met elkaar te kletsen. ‘Deze eerste barbecue smaakt zeker naar meer!’
Voor de eerste keer organiseerde de bewonerscommissie van de Troelstrakade in Sneek op vrijdag 5 juli een buurtbarbecue. Met een grote glimlach verwelkomden organisatoren Rimmer en An alle bewoners die naar de gezellige buurtbarbecue in de gezamenlijke woonkamer kwamen. De ene had een flesje wijn bij zich, de ander een sixpack sinas. 'We hebben iedereen gevraagd om hun eigen drinken mee te nemen', vertelt Rimmer. 'Verder regelden wij alles: de barbecue, het vlees, de salades, het stokbrood, de muziek én de gezelligheid.'
Met elkaar de handen uit de mouwen
De gezellige buurtbarbecue was voor veel bewoners het moment om even bij te kletsen met de buren. ‘We organiseren het hele jaar door leuke activiteiten’, vertelt An. ‘Na de vele gezellige activiteiten tijdens de wintermaanden wilden we nu iets zomers organiseren. Zo bedachten we het idee voor een buurtbarbecue.’
Om te kijken of er animo was, maakte Rimmer zelf een aantal flyers. 'Ik kreeg gelijk enthousiaste reacties', glundert hij. 'Al snel zaten we op dertig aanmeldingen en konden we van start met de bestelling. Bij de slager om de hoek hebben we vlees gehaald. Voor nog geen tientje per persoon kon iedereen genieten van een heerlijke barbecue.'
Samen met een aantal vrijwilligers staken Rimmer en An zelf de handen uit de mouwen om salades te maken en stokbrood te snijden. 'Ook de voorbereiding was al een feestje', vertelt An. 'Met z'n allen in de keuken leer je elkaar nog weer beter kennen.'
Eén grote bewonersfamilie
Na deze eerste succesvolle buurtbarbecue heeft de bewonerscommissie aan de Troelstrakade de smaak te pakken. ‘We hebben aan het begin gezegd: als deze barbecue een succes wordt, houden we er nog eentje in augustus’, lacht Rimmer. ‘En kijk om je heen: het ís een groot succes. Dus we doen het zeker nog een keer!’
De bewonerscommissie heeft nog veel meer plannen. 'We willen graag een jeu de boules baan aanleggen en een gezamenlijke moestuin starten', vertelt An. 'Ook dat zijn mooie activiteiten om met elkaar actief en gezellig bezig te zijn. Dat past bij ons. In deze buurt voelt iedereen zich als één grote familie.'
Samen werken aan leefbare wijken en buurten
WoonFriesland vindt het belangrijk om naast haar bewoners te staan. Wij hechten veel waarde aan persoonlijk contact. Met onze wijkconsulenten, buurtbeheerders en onderhoudsmedewerkers, zijn we actief in de wijken en buurten en komen we (waar nodig) achter de voordeur. Hiermee zijn we laagdrempelig toegankelijk en zijn we bekende gezichten voor onze bewoners.
“Samen wonen samen leven” is niet altijd vanzelfsprekend en vooral iets dat we gezamenlijk moeten doen. Wij dragen een warm hart toe aan onze bewoners die hier een rol in spelen. Onze wijkconsulenten stimuleren bewoners actief in wijken en buurten om naar elkaar te omzien. Zo zijn we in Leeuwarden een pilot gestart met NHL Stenden Hogeschool om studenten in seniorencomplexen te huisvesten, zodat ze als jongere een bijdrage kunnen leveren aan het langer zelfstandig thuiswonen. En last but not least passen we goed op onze vrijwilligers die een belangrijke rol spelen in de leefbaarheid van onze buurten. In december 2024 hebben we hen getrakteerd op een welverdiend vrijwilligersdiner.
Bewonerstevredenheid over 2024
8.2
Bewonerstevredenheid is voor ons als organisatie heel belangrijk. We vinden het prettig dat onze werkzaamheden gewaardeerd worden en aansluiten op de verwachting van onze bewoners. Tegelijkertijd vinden we het ook belangrijk om te zien of wijzigingen in processen of dienstverlening ook invloed hebben op de tevredenheid. Ons doel is om ons werk elke dag een beetje beter te doen. Daarom is het belangrijk om e.a. te kunnen monitoren. We zijn dan ook blij dat onze bewoners onze dienstverlening over 2024 overall beoordelen met een 8,2. Dit is hoger dan onze norm én de bewonerstevredenheid over 2023, die beiden 8,0 bedragen.
De overall bewonerstevredenheid is opgebouwd uit de deelprocessen reparatieverzoeken door de eigen service- en onderhoudsdienst, reparatieverzoeken door derden, kwaliteitsverbeteringen, nieuwe verhuringen en vertrokken bewoners. In totaal hebben wij bijna 8.900 vragenlijsten uitgezet, die door 30,4% van de ontvangers is ingevuld. We hebben bijna 2.700 vragenlijsten retour ontvangen. De vragen zijn gelijk aan die van de Aedes benchmark.
Kwaliteitsverbetering
In 2024 hebben we onze bewoners waarvan de woning in een kwaliteitsverbeteringsproject zat, enquêtes toegestuurd. In 2024 hebben 275 bewoners een enquête ontvangen. 105 bewoners hebben ons van een reactie voorzien. Het gemiddelde cijfer voor de kwaliteitsverbeteringswerkzaamheden is een 7,4. Ook de aannemer wordt beoordeeld met het gemiddelde cijfer van een 7,4.
WoonFlits
Met de digitale nieuwsbrief WoonFlits houden we onze bewoners op de hoogte van belangrijke en interessante onderwerpen. Bovendien stimuleren we leefbaarheid in de buurten en wijken door mooie voorbeelden in het zonnetje te zetten. Ook geven we bewoners in de WoonFlits tips om fijn en duurzaam te wonen met de rubriek ‘Tips van de vakman'. In 2024 hebben de bewoners de WoonFlits vier keer in hun mailbox gekregen.
De relatie met bewonerscommissies versterkt
In 2024 hebben we actief ingezet op binden en uitbreiden van bewonerscommisies. Daarnaast hebben we verschillende thema’s besproken. Dit als antwoord op de veranderende samenleving en hoe onze bewoners hier zelf een rol in kunnen spelen in het kader van “samen wonen, samen leven”.
De Spaanse Costa in Burgum
Trachycarpus, Taiwaniana, Fatsia, Yuca. Alleen al de namen van de planten in de tuin van de familie Postma-Mesa in Burgum klinken exotisch. In vier jaar tijd toverde Hart Postma samen met zijn vrouw en kinderen de voor- en achtertuin aan de Burgemeester Steenhuisenlaan in Burgum om tot een paradijs. Palmbomen, olijfbomen en meters hoge varens: het voelt alsof je aan de Spaanse Costa del Sol bent.
Bijna twintig jaar woonde Hart in Spanje. 'Hier heb ik mijn vrouw ontmoet', vertelt hij. 'We woonden in een dorpje waar overal palmbomen groeiden. Toen we kinderen kregen, zijn we in 2020 naar Burgum verhuisd. We wilden graag die zonnige Spaanse sfeer meenemen. Gelukkig hebben we groene vingers en houden we enorm van exotische tuinen. Stapje voor stapje hebben we hier ons eigen Spaanse eldorado gemaakt.’
Een tuin vol met liefde
Regelmatig kijken voorbijgangers verbaasd naar de exotische planten in de voortuin van de familie Postma-Mesa. ‘Mensen verwachten geen palmbomen in Friesland’, lacht Hart. ‘Van oorsprong komen palmbomen hier natuurlijk niet voor, maar ze kunnen prima leven in ons Hollandse klimaat. De meeste palmbomen zijn winterhard en kun je dus gewoon in je tuin zetten. Dat geldt ook voor olijfbomen en varens. Zo lang je ze maar water, aandacht en vooral veel liefde geeft.’
De tuin van de familie Postma-Mesa zit vol met liefde. Van iedere boom en elke plant weet Hart nog precies waar hij ‘m kocht. In de loop der jaren is hij een echte koopjesjager geworden. ‘Die grote varen komt bijvoorbeeld van de Aldi', wijst hij. 'Ik heb 'm gekocht als klein plantje en kijk eens hoe groot 'ie nu is.' Dat geldt eigenlijk voor alle planten en bomen in de tuin: Hart kocht ze klein en kweekte ze zelf op. 'Als je zo'n grote palmboom koopt, is 'ie niet te betalen', geeft hij toe. 'Begin daarom klein. En heb geduld.'
Thuis op vakantie
Begin klein. En heb geduld. Dat zijn ook de twee tips die wijkconsulent Hans Nijp iedere bewoner graag mee wil geven. ‘Bij WoonFriesland zijn we druk bezig met het vergroenen van wijken en buurten. Zo’n tuin als die van meneer Postma is een prachtig voorbeeld van hoe je zelf een paradijsje van je tuin kunt maken. Natuurlijk heeft niet iedereen zulke groene vingers, maar je maakt al een groot verschil door bijvoorbeeld te kiezen voor gras in plaats van stenen. Door ieder jaar een plantje toe te voegen, krijg je stapje voor stapje een kleurrijke tuin.’
Zo’n groene tuin is niet alleen goed voor insecten en vogels, maar is vooral ook heel fijn voor de bewoners zelf, merkt Hart. ‘In de herfst en de winter hebben we minder last van natte voeten, omdat overtollig regenwater weg kan lopen in de grond. En straks tijdens de warme zomerdagen is het hier lekker koel in de tuin. We kunnen dus veel vaker buiten zitten. Dan is het net alsof we weer in Spanje wonen. Met zo’n tuin hoef je nooit meer op vakantie!’
Leefbaarheid
WoonFriesland werkt samen met haar bewoners aan leefbare wijken en buurten. Leefbaarheid is en blijft van groot belang voor een prettige woonomgeving.
Groen is een belangrijke factor in de woonomgeving. Naast dat groen bijdraagt aan een gezond leefklimaat is dit ook bij uitstek de plaats voor ontmoeting en verbinding. Ook kan groen een bijdrage leveren aan het tegengaan van de klimaatverandering en dus een prettig woonklimaat opleveren. Ons Greenteam kijkt gericht welke acties we kunnen nemen. Ook bij kwaliteitsverbetering en nieuwbouw hebben we meer aandacht voor de leefomgeving en vergroening. De aanleg van de woonomgeving, met groen en water rondom de nieuwbouw in Sneek is hier een mooi voorbeeld van.
In 2024 hebben we een biodivers beleid ontwikkeld op het thema groen, waarbij ook de verbindende rol is uitgewerkt. Belangrijke projecten die we hiermee gedraaid hebben zijn:
Het opnieuw inrichten van het groen, de looproute voor bewoners en de verbinding tussen drie appartementencomplexen aan de Gealanden in Leeuwarden.
De aanleg van een gezamenlijke binnentuin bij It Skûlplak in Sneek
De aanleg van een groentetuin bij Krommestede
Naast deze projecten hebben we nog veel meer gedaan om de leefbaarheid te stimuleren. Deze projecten komen allemaal tot stand in samenwerking met de bewoners. Soms zijn wij initiatiefnemer en stimuleren we de bewoners, maar in veel gevallen komt ook het initiatief vanuit de wijk. Het kan ook alleen maar een succes worden als de wijk het project draagt. We zien heel veel positieve ervaringen doordat bewoners eigenaarschap nemen voor hun woonomgeving.
Minder zelfredzaam
Wij huisvesten steeds meer bewoners die zorg nodig hebben of waarvan we verwachten dat ze langer thuis blijven wonen. Met multidisciplinaire buurt- en wijkteams benutten we elkaars kennis en kunde, binnen de geldende wet- en regelgeving. Onze wijkconsulenten en buurtbeheerders spelen hierin een belangrijke rol. Zij zijn actief in onze buurten en helpen, sturen, signaleren en handhaven in samenwerking met andere organisaties.
Jong en oud is goud
Wij hebben samen met de NHL Stenden Hogeschool in Leeuwarden het thema “jong en oud is goud” omarmd. Hierbij worden studenten van de opleiding Social Work in een seniorencomplex gehuisvest en gaan zij een rol spelen in de leefbaarheid in het gebouw. Wij dromen ervan dat ouderen en jongeren naar elkaar omzien. Een goede buur is beter dan een verre vriend. De studenten gaan ouderen begeleiden, maar onderzoeken ook wat de bewoners missen en wat ze graag willen doen. We denken dat dit bijdraagt aan een prettige woonomgeving.
Wetgeving
In 2024 kregen we te maken met 2 wetswijzigingen: de Omgevingswet en de wet Betaalbare huur.
De Omgevingswet heeft een grote impact op onze bewoners. Deze wet regelt de veiligheid in algemene ruimten. dit betekent dat scootmobiels en andere (brandbare) attributen niet meer in verblijfsruimten mogen staan. O.a. onze buurtbeheerders zijn druk bezig geweest om bewoners te informeren en te handhaven. Niet overal is de algemene ruimte gelijk. Dat vereist om een aanpak op maat. Dit betekent dat we n.a.v. alles wat we aangetroffen hebben, we begin 2025 nogmaals ons bezit langs moeten lopen om te inventariseren voor welke doelgroep het gebouw bestemd is.
De wet Betaalbare huur is in heel korte tijd per 1 juli 2024 van kracht geworden. In 2024 hebben we in de uitvoering geen onvolkomenheden gehad. Wel hebben we een halfjaar lang hard gewerkt om de nieuwe WWS-puntenwaardering in te richten. Vlak voor de wettelijke datum van 1-1-2025 is dit gereed gekomen.
Sociale overlast
In 2024 is het aantal klachten over sociale overlast gestegen. Deze stijging kan deels worden toegeschreven aan een toename van kwetsbare groepen in onze wijken. Het effectief ondersteunen van deze doelgroep vraagt om tijdige signalering en een gecoördineerde aanpak. Door nauwe samenwerking met sociale organisaties hebben we sneller actie kunnen ondernemen en beter kunnen inspelen op situaties die verdere escalaties zouden veroorzaken.
Klachten over onze dienstverlening
In 2024 hebben we het aantal klachten verder uitgesplitst in algemene klachten en vervolgklachten. Vervolgklachten zijn meldingen die via instanties zoals de Provinciale Klachtencommissie, de Huurcommissie of via een gerechtelijke procedure bij ons binnenkomen.
Provinciale Klachtencommissie
In 2024 zijn er 11 klachten via de Provinciale Klachtencommissie bij ons gemeld. Deze zijn allemaal niet ontvankelijk verklaard. Meestal omdat de beslissingsbrief van de directeur-bestuurder ontbreekt. De Provinciale Klachtencommissie heeft in 2024 slechts één hoorzitting gehouden over een klacht die was ingediend in 2023 tegen WoonFriesland. De klacht is na beoordeling ongegrond verklaard.
Met deze resultaten laten we zien dat onze inspanningen om klachten snel en effectief af te handelen zijn vruchten afwerpen, en dat we blijven investeren in een aanpak die gericht is op samenwerking en maatwerk.
Klachten
2024
2023
2022
Sociale overlast
293
106
99
Klachten over onze dienstverlening
67
186
271
Veiligheid
Om vastgoedprojecten zo veilig mogelijk te kunnen uitvoeren, stellen onze projectleiders een veiligheids- en gezondheidsplan ontwerpfase op. In 2024 hebben we hiervoor een standaard opgesteld. Een projectleider heeft deelgenomen aan de werkgroep, die samen met de arbeidsinspectie en een aantal andere corporaties, deze standaard heeft getoetst en aangescherpt. aangescherpt. De VCA organisatie bij S&O staat als een huis. En ook de interne Arbo- en Veiligheidscommissie, BHV-organisatie en preventiemedewerkers zijn op orde.
Klaar voor de komende vijftig jaar
Al 56 jaar woont Sietske van der Veer-Lemstra in haar gezellige hoekwoning in Koudum. In het voorjaar van 2024 kreeg haar woning nieuwe beglazing, nieuwe plafonds, een CV-installatie en spouwmuurisolatie. Een flinke facelift, waarmee haar 'plakje' klaar is voor de komende vijftig jaar. 'No ik sels noch', grijnst ze.
'Sjoch, dy docht it net mear.' Mevrouw Van der Veer wijst naar de karakteristieke gaskachel in haar smûke woonkamer. 'Ik ha no CV yn hûs', vertelt ze. Het is één van de grootste veranderingen nu haar woning is verduurzaamd. Mevrouw Van der Veer moet er nog een beetje aan wennen, zo’n thermostaatknop aan de muur waarmee ze alles regelt. 'Mar gelokkich leit Anja it oan my út', glundert ze terwijl wijkconsulente Anja Smink een liefdevol kneepje in haar schouder geeft.
Onverwacht op vakantie
In het voorjaar van 2024 werd volop geklust in de woning van mevrouw Van der Veer. Werkmannen die af en aan liepen met nieuwe ramen, radiatoren en plafondplaten. Het geluid van hamers, boormachines en de bouwradio: mevrouw Van der Veer merkte er helemaal niets van. Ruim twee weken lang genoot ze samen met hondje Bo van een heerlijk verblijf op vakantiepark De Kuilart. 'Anja hie in prachtig plakje foar ús fûn.'
‘Normaal blijven bewoners in hun huis tijdens de verbouwing’, legt wijkconsulente Anja uit. ‘Maar als dat niet kan, passen we maatwerk toe. In dit geval dus met een plekje op een vakantiepark.’ Anja regelde alles tot in de puntjes tijdens de logeerweken. Zo bracht ze de alarmeringsdiensten op de hoogte van de tijdelijke verhuizing van mevrouw Van der Veer, regelde ze dat de magnetron mee verhuisde voor het opwarmen van de maaltijden en zorgde ze dat er boodschappen voor mevrouw werden gedaan. 'Dat wie echt geweldich fan dy', straalt mevrouw Van der Veer.
Fit en vitaal
Zittend aan de keukentafel lijkt het wel alsof er niet zoveel in huis is veranderd. Het grootste verschil is dat de gaskachel na 56 jaar ontslagen is van zijn diensten. 'Soms mis ik ‘m noch wol', geeft mevrouw Van der Veer toe. Vooral 's avonds zat ze graag dichtbij de kachel met de hond op schoot.
Het voordeel is dat ze 's ochtends beneden komt in een warme woonkamer. Dat geldt ook voor de badkamer. Alleen in de slaapkamers heeft ze alle radiatoren uit en het raam open. Zelfs in de winter. 'Dat bin ik fan hûs út sa wend', legt ze uit. Na een nacht vol frisse lucht, is ze ’s ochtends om zes uur al weer uit de veren.
Of ze zich wel eens verveeld? Er verschijnt een ferme grijnst. ‘Gjin momint!’ Iedere dag wandelt ze met de hond, haalt een boodschapje in het dorp of wroet heerlijk in de tuin. Met ruim 80 jaar op de teller is mevrouw Van der Veer nog altijd fit en vitaal. Gelukkig maar, want ze moet er niet aan denken om te verhuizen. 'Krijst my hjir net wei!'
Betaalbaarheid
Goed en betaalbaar wonen is een van onze speerpunten. De huurprijs is daarbij vanzelfsprekend erg belangrijk, evenals de woonlasten. Waar wij er invloed op hebben, doen we er alles aan om de woonlasten voor onze bewoners zo laag mogelijk te houden.
Huurverhoging
De huurprijzen zijn per 1 juli verhoogd op basis van het wettelijk vastgestelde kader voor de jaarlijkse huurverhoging en het in 2023 geactualiseerde huurbeleid. De individuele huurverhoging mocht op grond hiervan wettelijk maximaal 5,8% bedragen. De gemiddelde huurverhoging per 1 juli is uitgekomen op 5%. Van onze bewoners heeft 12,2% huurverlaging of geen huurverhoging gekregen. De huurverhoging geldt ook voor huurders van parkeerplaatsen, garageboxen en bergingen.
Wij hebben de huren binnen het wettelijk en het eigen beleidskader maximaal verhoogd, na de jaren van landelijk opgelegde huurbevriezing en huurverlaging. Hierdoor eroderen onze kasstromen terwijl tegelijkertijd de volkshuisvestelijke opgaven toenemen. Onze huurdersorganisaties hebben positief geadviseerd over deze relatief hoge verhoging ten opzichte van de laatste jaren. Ook Aedes heeft haar leden het advies meegegeven om maximaal de huren te verhogen omdat het duurzaam prestatiemodel van corporaties onder druk is komen te staan door het landelijk huurverhogingsbeleid van de afgelopen jaren.
Huurachterstanden en huisuitzettingen
Ook in 2024 blijft het voor een deel van onze bewoners moeilijk om financieel rond te komen. Stijgende kosten voor levensonderhoud blijven voor hen een uitdaging, waardoor het aantal bewoners met een betalingsachterstand licht is toegenomen ten opzichte van 2023. Het totaalbedrag aan huurachterstand dat wij hebben moeten overdragen aan de deurwaarder is helaas hoger dan ooit tevoren. Deze ontwikkeling baart ons zorgen, maar het motiveert ons ook om samen met onze partners onverminderd in te zetten op preventie van betalingsachterstanden en gerichte ondersteuning.
Door de samenwerking met gemeenten en de structurele inbedding van vroegsignalering in ons werkproces, kunnen we sneller handelen wanneer bewoners in betalingsproblemen raken. Bij de eerste signalen zoeken wij actief en persoonlijk contact, in de hoop samen een oplossing te vinden en oplopende schulden te voorkomen. We blijven ook in moeilijke situaties vasthouden aan deze aanpak, omdat we zien dat dit bewoners kan helpen om hun (financiële) situatie te stabiliseren.
Iedere bewoner die onvrijwillig zijn woning moet verlaten, is er één teveel. Het aantal huurcontracten dat wij in 2024 hebben moeten beëindigen vanwege betalingsproblematiek, is gedaald naar 13, een lichte verbetering ten opzichte van 2023. Deze daling is een positief teken, al blijft ons streven om huisuitzettingen helemaal te voorkomen. In vrijwel alle gevallen waarin we genoodzaakt waren tot ontruiming, speelde een combinatie van complexe problemen, zoals schulden bij meerdere partijen en het weigeren van hulp.
Naast de onvrijwillige beëindigingen vanwege betalingsproblematiek zijn er ook huurcontracten gestopt door overlijden, hevige overlast, detentie of bewoners die met onbekende bestemming zijn vertrokken. Het totaal aantal ontruimingen in 2024 kwam uit op 26.
Samen vooruitkijken
Hoewel de uitdagingen groot blijven, zetten wij ons in 2025 onverminderd in om bewoners te ondersteunen en betalingsachterstanden terug te dringen. Onze nauwe samenwerking met gemeenten, hulpverleningsinstanties en andere partners biedt perspectief. Daarnaast voeren we samen met samenwerkingspartners pilots uit om te onderzoeken hoe we betalingsachterstanden verder kunnen beperken. Door deze nieuwe inzichten hopen we onze aanpak verder te verbeteren en nog meer bewoners te helpen bij het behouden van hun woning.
We blijven erop vertrouwen dat een persoonlijke en proactieve aanpak bijdraagt aan een stabiele woonsituatie voor zoveel mogelijk bewoners.
Wonen op Terschelling voelt altijd als vakantie
Het is kwart voor zeven als Harry van Nouhuys ’s ochtends vroeg de deur achter zich dichttrekt en samen met z’n hondje over de duinen naar het strand wandelt. Als geboren en getogen eilander kent hij ieder plekje op Terschelling. Zijn favoriete hotspot is Paal 8, waar het nog heerlijk rustig is. Maar Harry heeft een missie: speuren naar wrakhout. 'Daar maak ik thuis weer iets prachtigs van.’
Tafels, lampen of stoelen: Harry's schuur staat vol met meubels die hij maakte van hout dat hij op het strand vond. Zijn nieuwste creatie is een enorme kapiteinstafel, die binnenkort aan boord gaat van een Noors schip. 'Van wrakhout naar scheepsmeubel: daarmee is het cirkeltje weer rond.’
Heimwee naar het eiland
In de strenge winter van 1956 wordt Harry geboren op Terschelling. Als jongeman van 17 jaar vertrekt hij naar de vaste wal voor een baan bij de Makkumer aardewerkfabriek. Maar Harry mist het eiland al snel en vindt vijf jaar later gelukkig een baan bij rederij Doeksen.
'Ik had heimwee naar Terschelling', geeft hij toe. 'Wat dat eilandgevoel is, kan ik niet omschrijven. Wordt er stormweer voorspelt, dan begint het te kriebelen. Dan word ik als het ware naar het strand getrokken om te jutten. Het mooiste dat er is!'
Als pensionado geniet Harry met volle teugen van z’n vrije tijd. Heel wat uurtjes brengt hij door op het strand en in z’n schuur. ‘Als ik aan het rommelen ben in de schuur staat de radio altijd aan. Ieder uur hoor ik al die filemeldingen in de Randstad. Ik heb nog nooit een file gezien op het eiland. Dan voel ik me een gezegend man.'
Genieten van twee werelden
Toch is Harry ook regelmatig te vinden in hartje Amsterdam. Precies 32 jaar geleden leerde hij z’n vriendin kennen op het eiland. Zij woont in Amsterdam, hij op Terschelling. En geen van beiden wil verhuizen. ‘Dus hebben we al 32 jaar een lat-relatie en dat bevalt uitstekend’, lacht Harry.
‘Ik vind het heerlijk om af en toe in de drukte van de stad te zijn en mijn vriendin vindt het fijn om zo nu en dan de rust op te zoeken op het eiland. Zo genieten we samen van twee werelden. En als ik het eiland mis, hoef ik alleen maar in onze Amsterdamse tuin naar de schutting te kijken. Daar heb ik Terschelling bij zonsondergang op geschilderd’, grijnst hij.
Eén ding is zeker: Harry krijg je nooit meer van Terschelling af. 'Ik hoop dat ik gezond oud word, zodat ik hier nog heel lang mag wonen. Zeker in de zomer is het hier prachtig. Het voelt alsof ik altijd op vakantie ben!’
Beschikbaarheid
Primaire doelgroep
In 2024 hebben we volgens onze eigen controle in 98,4% van alle nieuwe verhuringen, aan huishoudens met een inkomen tot en met de huurtoeslaggrens, passend toegewezen. Dit is ruim boven de minimale wettelijke eis van 95%. Ook voldeden wij ruimschoots aan de wettelijke normen ten aanzien van de DAEB-regelgeving. De accountant toetst de toewijzingen later dit jaar.
Bijzondere doelgroepen en urgenties
In 2024 hebben we in 100 woningen woningzoekenden met een toegekende urgentie gehuisvest. Het betreft:
19 woningzoekenden met een medische urgentie;
61 bewoners die gedwongen moesten verhuizen vanwege een calamiteit, voorgenomen sloop of ingrijpende verbetering van hun woning;
20 mensen op voordracht van een maatschappelijke instelling of zorginstelling, waarvan 18 mensen binnen het landelijke actieprogramma ‘Weer Thuis';
118 woningen waarin vluchtelingen (gezinnen) die een verblijfsstatus hebben gekregen, gehuisvest zijn in opdracht van de gemeente.
Toelichting statushouders
In 2024 zijn totaal 239 personen gehuisvest.
195 personen zijn gehuisvest door aanbieden van totaal 118 woningen.
44 personen zijn nareizigers die rechtstreeks naar familie doorstromen
Vraagdruk
We merken dat de vraagdruk toeneemt en terwijl de mutatiegraad afneemt. Dit wordt mede veroorzaakt door het feit dat de sociale huur in netto aantallen op Friese schaal niet toeneemt. Daarnaast zijn mensen minder geneigd om te verhuizen mede door de wet eenmalige huurverlaging.
Mutatiegraad
De doorstroming in de bestaande voorraad was in 2024, met een mutatiegraad van 9,4% iets lager dan de 10,6% in 2023. In 2024 ging voor 1894 bestaande en nieuwe woningen, kamers en standplaatsen een huurcontract van WoonFriesland in met een nieuwe bewoner (eigen verhuringen zonder onderverhuringen).
Op de Waddeneilanden
Voor Schiermonnikoog, Terschelling en Vlieland gelden aanvullende toewijzingsregels. De Bewonersraad is op Terschelling, Vlieland en Schiermonnikoog de volwaardige vertegenwoordiger van het huurderbelang geworden. Naast een ledenwervingscampagne namen zij deel aan de totstandkoming van prestatieafspraken op beide eilanden. De inzet is om dat vanaf 2024 ook op Vlieland te zijn.
Aan- en verkopen
In 2024 hebben we 5 woningen aangekocht. Slechts bij 2 woningen is besloten om de woning te verkopen, aangezien ze op basis van ons portefeuilleplan minder gewenst zijn.
De Breuningslaan in Wolvega kleurt groen!
Op verschillende plekken in Friesland organiseerden we in 2024 een tuindag. De Breuningslaan in Wolvega was één van de straten waar bewoners samen met ons de mouwen opstroopten om de straat te vergroenen.
‘Kijk, deze is voor jou.’ Wijkconsulent Dennis overhandigt een groene hangplant aan twee jongemannen uit de Breuningslaan in Wolvega. Even verderop zoeken drie meisjes een aantal plantjes uit die ze graag meenemen om hun voortuin thuis te vergroenen. 'Dat is het doel van deze tuindag', vertelt wijkconsulent Gerda trots. 'Een tegel eruit en een plantje erin!'
Iedereen kan meedoen
Even verderop is buurtbeheerder Johnny druk in de weer met een kruiwagen en schep om zwarte grond naar verschillende tuintjes te brengen waar bewoners hun kersverse plantjes in de tuin zetten. 'Een goed begin is het halve werk', lacht hij. Zijn enthousiasme werkt aanstekelijk, want al snel komt er een bewoonster met een snoeischaar om haar tuin onder handen te nemen.
'Een groene straat ziet er niet alleen gezelliger uit, het zorgt er ook voor dat insecten zoals bijen en vlinders een plekje vinden', vertelt Gerda. 'Vandaar dat we bewoners graag een handje helpen om hun tuinen te vergroenen. Bovendien zorgt zo'n gezamenlijke tuindag ervoor dat mensen elkaar ontmoeten. Een win-win-situatie dus!'
Gewoon Doen, Gewoon Groen!
Een groene tuin neemt de warmte beter op, maakt de omgeving koeler en zorgt dat het regenwater beter weg kan. En een groene tuin zorgt in de zomer voor schaduw en verkoeling. Bovendien is een groene tuin een fijne plek voor insecten en vogels. Wil jij ook een tuindag organiseren in jouw wijk? Neem contact op met je wijkconsulent. We zeggen niet voor niets: Gewoon Doen, Gewoon Groen!
Langs de deuren
In de Breuningslaan staan zo'n 140 woningen van WoonFriesland. Daarnaast zijn er woningen van woningstichting Weststellingwerf. Ook zij deden mee aan de tuindag. 'Ik denk dat er wel zo'n veertig bewoners langs zijn geweest om plantjes op te halen', glundert wijkconsulent Dennis trots. 'Mensen met een balkon kunnen een hangplant ophalen en we hebben speciale bloempotten voor op de rand van het balkon. Zo kan iedereen meedoen met de tuindag.’
Aan het einde van de dag gaat Johnny met een kruiwagen met daarin de laatste plantjes langs de deuren. ‘Het is zonde om ze weg te doen, dus geven we ze aan bewoners die al een aantal plantjes hadden of nog niet langs zijn geweest’, legt Gerda uit. ‘Samen met onze tuinman Wiebe hebben we gekeken welke plantjes het makkelijkste zijn om te onderhouden en het beste zijn voor vlinders en bijen. Daarmee kleurt de Breuningslaan weer vrolijk groen!’
Samenwerking belanghouders, veel contact!
Samen met onder meer bewoners, huurdersorganisaties, gemeenten, collega-corporaties, markt- en maatschappelijke partijen, wijk-, buurt- en dorpsbelangen, zorg- en welzijnsorganisaties en de Provincie Fryslân zorgen we voor voldoende goede en betaalbare huurwoningen en een leefbare woonomgeving voor onze bewoners.
Deze veelal jarenlange samenwerkingsverbanden werpen hun vruchten af en wij bouwen erop voort. We investeren in onze samenwerkingen en relaties door in te zetten op co-creatie en kennisverrijking. Dat doen we o.a. met masterclasses. Hieronder lichten wij een aantal zaken uit. We hebben in bijlage 6B een volledig overzicht van onze samenwerkingspartners opgenomen.
Huurdersorganisaties: constructieve samenwerking
Wij zijn erg blij met de constructieve en vooral ook kritische inbreng van onze huurdersorganisaties, te weten Huurdersverenging De Bewonersraad Friesland en Huurdersbelangenvereniging Heerenveen. Zij zijn verenigd in het Platform Huurders WoonFriesland. Vanwege de volkshuisvestelijke taakoverdracht van Swettehiem in Leeuwarden is de bewonerscommissie van dat complex een bijzondere gesprekspartner. Zij worden ondersteund door huurdersplatform Nieuw Elan.
Op de Waddeneilanden Terschelling, Vlieland en Schiermonnikoog behartigt De Bewonersraad Friesland het huurdersbelang, nadat zij deze taken van de voormalige adviesraden en huurdersverenigingen heeft overgenomen.
Adviesaanvragen:
Over de volgende zaken is overleg geweest en advies gevraagd:
Jaarlijkse bijdrage WoonFriesland aan De Bewonersraad
Jaarlijkse bijdrage WoonFriesland aan Huurdersbelangenvereniging Heerenveen
Bewonerscommissies
In een aantal complexen, wijken en buurten hebben wij structureel overleg met de bewonerscommissies. Vast onderdeel van het overleg is de begroting van de servicekosten. Ook kan een bewonerscommissie punten aandragen, bijvoorbeeld (groot)onderhoud of leefbaarheid.
In oktober organiseerden we een kennissessie voor al onze bewonerscommissies. En met succes, want de zaal zat vol. In een interactieve sessie is onder leiding van een inspirerende spreker gesproken over het organiseren van een warm welkom voor nieuwkomers in de wijk of het complex. Na afloop vroegen we de aanwezige bewoners of we een dergelijke sessie weer moeten organiseren en het antwoord van aanwezigen was een volmondig ‘ja!’ Wordt dus vervolgd in 2025.
Vraagdruk
In samenwerking met de Vereniging van Friese Woningcorporaties (VFW), de Friese Huurdersorganisaties en het Fries Sociaal Planbureau (FSP) is ook dit jaar weer het jaarlijkse rapport over de vraagdruk uitgebracht. Opnieuw is vastgesteld dat de vraagdruk nog steeds verder toeneemt. Tegelijkertijd neemt ook de doorstroming in de sociale huur af. Dergelijke informatie is belangrijk om te kunnen beslissen over wel of geen uitbreidingsnieuwbouw, of om input te leveren voor de systematiek van woonruimteverdeling.
Het onderzoek is in oktober 2024 gepresenteerd op een succesvolle interactieve bijeenkomst, waarbij naast de betrokken Friese corporaties, huurdersorganisaties en gemeenten , dit jaar voor het eerst ook zorginstellingen aanwezig waren. Het centraal thema van de bijeenkomst was huisvestingsvraag en het verhuisgedrag van ouderen in relatie tot het langer thuis wonen, al dan niet met zorg. Het doel was om inzicht te krijgen in de vraagdruk op ouderenhuisvesting en om oplossingen te bespreken voor de groeiende kloof tussen beleid en praktijk. Met bestuurlijke en ambtelijke vertegenwoordigers van alle aanwezige partijen is gezamenlijk gediscussieerd over dit thema en zijn oplossingsrichtingen verkend.
Daarnaast organiseerden we in november en december mini masterclasses over het innovatieve duurzame woonconcept Buurblok samen met Wocozon en Bouwgroep Dijkstra Draaisma Daarbij nodigden we wethouders en beleidsmedewerkers van gemeenten uit die dit woonconcept graag willen realiseren, maar die barrieres in de regelgeving ervaren. Het leverde zeer vruchtbare gesprekken op, die gericht waren op het gezamenlijk stroomlijnen van de realisatie en het oplossen en wegnemen van de barrières.
Bijeenkomst Solidariteit
De Vereniging van Friese Woningcorporaties (VFW) organiseerde in samenwerking met WoonFriesland in oktober een bijeenkomst over solidariteit, een belangrijk thema in het kader van de te herijken Nationale Prestatie Afspraken en het Duurzaam Prestatiemodel. In een interactieve bijeekomst voor bestuurders van woningcorporaties, hun RvC’s en bestuurssecretarissen uit heel Friesland. Gezamenlijk zijn kansen, mogelijkheden en dilemma’s rondom solidariteit besproken. Voor input zorgde professor doctor Johan Conijn, die de aanwezigen meenam in het thema solidariteit. Hij schetste de context, deelde actuele uitgangspunten en gaf kleur aan hoe Aedes en de politiek tegenover dit thema staan. Daarnaast deelden corporaties uit andere delen van het land hun praktijkervaringen bij het toepassen van het solidariteitsbeginsel.
Weer Thuis
Begin 2022 hebben we het convenant ‘Weer Thuis!’ ondertekend. De afspraken in het convenant over wonen en begeleiding van de uitstromers, op provinciaal niveau, vergroot de kans dat kwetsbare bewoners een zelfstandig leven op kunnen bouwen in de wijk. Met diverse partijen werken we aan het concreet en lokaal inregelen van de afspraken, de monitoring van de uitstroom en het bevorderen van een goede start voor deze uitstromers. In 2024 hebben we gewerkt aan de optimalisatie en consolidatie van de werkprocessen, en het verbeteren van de lokale inregeling van de afspraken. Daarnaast is er veel gesproken over wat de invoering en inregeling van de ophanden zijnde urgentieverordening gaat betekenen voor de afspraken uit het convenant ‘Weer Thuis’ en de organisatie van het Transferpunt van Weer Thuis. In 2025 zullen we dit verder uitwerken.
Urgentieverordening
Op initiatief van de gemeente Leeuwarden is in 2024 gestart met de voorbereidingen op een zogenoemde regionaal uniforme urgentieverordening. Mede op basis van de Wet Versterking Regie op de Volkshuisvesting krijgen diverse aandachtsgroepen via dit instrument een kans om met urgentie een sociale huurwoning te vinden. Het gaat onder meer om personen uit de maatschappelijke opvang, mensen die mantelzorg ontvangen of geven en bijvoorbeeld ex-gedetineerden. In Friesland is gekozen om ook statushouders, zoals dat nu ook het geval is, op te nemen in die urgentieverordening.
Naast het maken van de verordening zijn ook de contouren van een uitvoeringsorganisatie, de bijbehorende werkprocessen en ondersteunende werkzaamheden (monitoring, AVG) in 2024 onderwerp van verdieping en voorbereiding geweest. Gemeenten, corporaties, huurdersorganisaties en alle bij de zorg en begeleiding van die aandachtsgroepen betrokken instanties en partijen hebben een bijdrage geleverd aan het proces tot dusver.
Friesland loopt met deze samenwerking voorop en streeft naar invoering per 1 januari 2026. In de aanloop daar naartoe zal er ook in 2025 nog hard moeten worden gewerkt aan (veelal lokale) werkafspraken en het inregelen van de uitvoering.
Bijeenkomsten regiovisies Wonen, Welzijn en Zorg
In het kader van het wetsvoorstel ‘Versterking regie op de volkshuisvesting’ moeten gemeenten een woonzorgvisie gereed hebben voor 1 januari 2026. Eerder is 1 januari 2024 door het Rijk aangegeven, waardoor gemeenten al volop bezig zijn met de voorbereiding.
In Friesland werken gemeenten regionaal samen en is gekozen voor het opstellen van een regionale ‘wonen, welzijn en zorgvisie’. Deze regionale visie wordt na vaststelling uitgewerkt in een gemeentelijk uitvoeringsprogramma. In het kader van de op te stellen regiovisies zijn met alle betrokken partijen, zoals corporaties, gemeenten en welzijns- en zorginstellingen, interactieve bijeenkomsten georganiseerd waaraan WoonFriesland volop haar bijdrage heeft geleverd. Samenwerken met alle stakeholders is essentieel voor onze bewoners om langer thuis te kunnen blijven wonen. De beschikbaarheid van zorg in de buurt is daarbij een essentiële randvoorwaarde, evenals de mogelijkheid, als het thuis echt niet meer gaat, te kunnen verhuizen naar een passend verblijf.
Vroegsignalering
Op grond van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening wordt sinds 2021 structureel samengewerkt om betalingsachterstanden te monitoren en schuldenproblematiek zo veel mogelijk voor te zijn. Met andere vroegsignaleerders (zorgverzekeraar, energiebedrijven, drinkwaterbedrijven) melden we aan gemeenten betalingsachterstanden. De gemeente biedt huishoudens die daarmee kampen hulp aan.
Voorkómen staat centraal, waar nodig wordt ook schuldhulpverlening ingezet. Soms door professionals, ook door bewoners bijvoorbeeld te koppelen aan vrijwilligers van Humanitas. Deze aanpak is succesvol. Huisuitzetting met als (enige) oorzaak huurachterstanden terwijl hulp wordt geboden en geaccepteerd, komt daardoor niet meer voor.
Bestrijding van energiearmoede en oplopende energiekosten
In alle gemeenten werken we samen op het gebied van beheersing van woonlasten. Dat doen we door volop en versneld in te zetten op het energetisch verbeteren van de woningen en bijvoorbeeld het plaatsen van zonnepanelen. Door ook tips voor energiezuinig gedrag te geven en bewoners verder op weg te helpen om ook in eigen huis slimmer te handelen, houden we de energiekosten beheersbaar.
Met gemeenten, energiecoaches, lokale energiecoöperaties en huurdersbelangenorganisaties gaan we nog een stap verder. Synergie in onderlinge acties (kierdichting, radiatorfolie, LED-verlichting, etc.), afstemming en afbakening van inzet maar ook kenbaarheid van regelingen (energietoeslag, witgoedregelingen, e.d.) zijn voor veel bewoners van belang. Via die onderlinge samenwerking slagen we er steeds beter in om dit onder de aandacht te krijgen. In het belang van het klimaat én de portemonnee.
JINC: gelijke kansen voor jongeren
Ook in 2024 ontvingen we weer basisschoolleerlingen onder de noemer ‘Baas van Morgen’. Leerlingen kregen een kijkje in onze keuken. Dit keer stond langer zelfstandig wonen centraal op deze dag. De leerlingen brachten een bezoek aan seniorencomplex Krommestede in Noordwolde. Zij kwamen op basis van dat bezoek met tal van suggesties over wat zij op oudere leeftijd aan woonwensen zouden hebben en hoe prettig samenleven door, voor en met oudere bewoners kan worden vormgegeven. Zij hielden ons en de bewoners daarmee een spiegel voor.
De leerlingen zijn gekoppeld aan een manager en kunnen dat contact benutten op het moment dat zij daar ergens in hun levenswandel behoefte aan hebben. Deze uitwisseling is elke keer weer verfrissend voor beide partijen.
‘Soms kunnen we nog steeds niet geloven dat we hier mogen wonen’
In juli 2024 kregen Jeen en Jens de sleutel van hun nieuwbouwwoning in Het Perk in Sneek. Samen met familieleden werd er een maand lang druk geklust zodat beide heren net voor de zomervakantie konden verhuizen. ‘Inmiddels zijn we bijna een halfjaar verder, maar af en toe kunnen we nog steeds niet geloven dat we hier mogen wonen.’
In de ochtendzon genieten Jeen en Jens van een kop koffie in hun achtertuin. ‘Dit is ons favoriete plekje om de dag te beginnen’, vertelt Jeen. ‘Hiervoor woonden we samen in een appartementje in de binnenstad van Sneek. Dat was een geweldige locatie, maar daar hadden we uiteraard geen eigen tuin. Ik ben echt superblij met deze groene achtertuin.’
Geen plaid meer nodig
Je zou bijna denken dat Jeen en Jens ’s ochtends graag voor dag en dauw al uit de veren zijn. Maar niets is minder waar. ‘Nee, wij zijn echt geen ochtendmensen’, lacht Jens. ‘We werken beide in de zorg en hebben onregelmatige werktijden. Vaak zijn dat avond- of nachtdiensten. Daardoor kan het zo zijn dat we elkaar twee of drie dagen nauwelijks zien. Ik kan dan enorm genieten van een avondje samen op de bank een serie kijken. Voordat we het doorhebben, is het zo half drie ’s nachts.’
Waar ze voorheen standaard een plaid op de bank hadden liggen voor tijdens de koude herfst- en wintermaanden, is dat in hun nieuwe woning niet meer nodig. Jeen: ‘Deze woning is zo goed geïsoleerd dat de warmte goed binnenblijft. Bovendien hebben we een warmtepomp en zonnepanelen op het dak. Zo wonen we dus ontzettend groen én tegelijkertijd lekker warm.’
‘Helemaal op ons plek’
Die uitstekende isolatie zorgt er bovendien voor dat je binnen niets hoort van het verkeer op de rondweg N7, die dichtbij Het Perk ligt. ‘Pas als je de ramen open doet, hoor je de auto's', demonstreert Jens. ‘Maar binnen hoor je helemaal niets. En zelfs in de achtertuin heb je er nauwelijks last van. We hebben in de zomer regelmatig met buren een drankje gedronken in de tuin zonder dat we ook maar iets hoorden van het verkeer.’
Ondanks dat Het Perk nog maar net klaar is, hebben beide heren al volop contact met hun buren. ‘Toen we hier net kwamen wonen, stonden er nog geen schuttingen in de tuin’, herinnert Jeen zich nog goed. ‘Zo leerde je gelijk iedereen kennen. Het is echt een ontzettend gezellige buurt met veel jonge mensen. We zitten hier echt helemaal op ons plek. Dit is een woning waarin we nog járen met veel plezier zullen wonen.’
Bezit: verbetering en verduurzaming van onze woningen
Portefeuilleplan
We blijven scherp op de ontwikkelingen & we actualiseren waarnodig adaptief onze portefeuillestrategie. De extra financiële ruimte die er is ontstaan door het afschaffen van de verhuurdersheffing hebben we direct ingezet voor het versnellen van onze opgave: nieuwbouw, verbetering en verduurzaming van ons bestaand bezit.
Naast extra uitbreidingsnieuwbouw heeft dit zeer zeker ook betrekking op het versnellen van de verduurzaming. Dit moet leiden tot een vastgoedportefeuille met minimaal energielabel C in 2025. Hiermee versnellen wij onze ambities in het tweede opvolgende jaar als het gaat om de verduurzaming en geven wij invulling aan onze ambitieuze maatschappelijke opgaven binnen de financiële mogelijkheden.
De extra uitbreidingsnieuwbouw is gepland in de grote kernen. Echter geeft het portefeuilleplan ons de mogelijkheid om per gemeente en kern woningen toe te voegen daar waar de mogelijkheden voor uitbreidingsnieuwbouw zich voordoen. Daarmee is er ruimte om de uitvoering flexibel op te pakken. Wij willen ons daarmee ook richten op levensvatbare dorpen in de hele woningmarktregio.
In 2024 is er door gemeenten weinig gevolg gegeven aan het invullen van de beoogde warmtetransitie-visie. Gemeenten blijven verschillende (uitvoerings)strategieën hanteren en variëren in tempo. Doordat wij onze eigen warmtetransitie-visie hebben, die is gemaakt vanuit het oogpunt van ons eigen vastgoed, kunnen we de dialoog met gemeenten goed blijven voeren rond de wijkuitvoeringsplannen.
Ambitieus en haalbaar
De keuze voor een fasering van de uitbreidingsnieuwbouw tot 2030 sluit geheel aan bij de oplopende hoge vraagdruk. Hierbij hebben we het afgelopen jaar de versnelling ingezet die moet leiden tot een grotere beschikbaarheid de komende jaren. De versnelling brengt ons eerder bij ons doel van onze wensportefeuille. In 2024 zijn wij gestart met de het aanpassen van het portefeuilleplan dat gereed zal zijn begin 2025.
Vergroening van ons woningbezit
Wij willen toekomstbestendige en goede woningen verhuren die passen bij het veranderende klimaat. Een mooi voorbeeld is de nieuwbouw van de 45 nieuwe sociale huurappartementen in Sneek. Naast nieuwbouw verzorgen wij ook de groene omgeving in ieder nieuwbouwproject. Na afloop van de bouw leggen we groen aan op het complete terrein. Samen met Buro Habitat ontwikkelden we een plan voor de aanleg van diverse planten, struiken en de komst van een vijver die overtollig regenwater opvangt. Een groene omgeving neemt de warmte beter op en maakt zo de omgeving koeler.
Visie op verduurzaming bestaande bouw
Voor ons is de betaalbaarheid van verduurzaming een belangrijke randvoorwaarde. Dit vertaalt zich in het streven naar een zo hoog mogelijke CO₂-reductie bij ingrepen aan de schil tegen zo laag mogelijke kosten (over de levensduur) bij gelijkblijvende energielasten en comfort voor de bewoner. Dit betekent dat 'van het (aard)gas af' voor ons geen doel op zich is, ook niet op de korte termijn. Onze nieuwbouwwoningen zijn aardgasloos en voldoen aan de nieuwe BENG-normen. Daarmee zorgt nieuwbouw vanuit een specifieke wijkaanpak voor versnelling in de CO₂-reductie.
Daar waar mogelijk sluiten wij aan bij initiatieven in wijken van bijvoorbeeld gemeenten of nutsbedrijven of zijn deze plannen het vliegwiel voor verdere initiatieven. Daarbij ontwikkelen we onze eigen wijkaanpak (bottom-up) als houvast in het gesprek met gemeenten. Op deze manier willen wij input leveren om praktische mogelijkheden voor verduurzaming in ons bezit mee te laten wegen bij de gemeentelijke warmtetransitie-visies.
De betaalbaarheid van de woonlasten staat blijvend onder druk voor een grote groep van onze bewoners. Daarom zijn wij in 2024 verder gegaan met het versneld inzetten op de glasvervanging en na-isolatie van onze woningen. Als aanvulling daarop hebben we vervolgens onze strategie van kwaliteits- en energieverbetering omgezet naar de strategie om onze gehele woningvoorraad in 2025 op minimaal energielabel C te hebben. Dit is een uitdagende ambitie. Dit betekent een versnelling van de stapsgewijze reductie van de energievraag door schilisolatie, isolerend glas en hoog rendement cv-ketels ten opzichte van het portefeuilleplan en is de eerste stap naar een hybride voorraad.
Onderstaande tabel geeft een overzicht per eind 2024.
Energielabels geregistreerd
Aantal per label
Percentage
A++++
90
0,46%
A+++
338
1,74%
A++
80
0,41%
A+
244
1,26%
A
7.777
40,14%
B
4.274
22,06%
C
5.226
26,98%
D
699
3,61%
E
322
1,66%
F
195
1,01%
G
128
0,66%
Eindtotaal
19.373
100,00%
Daarnaast blijven wij inzetten op het duurzaam opwekken van elektriciteit. Wij werken hiervoor samen met externe partij Wocozon die de investeringen daarvoor draagt. Bewoners betalen een vergoeding voor de groene stroom. Ons doel is om op zo veel mogelijk van onze woningen zonnepanelen te hebben. Daarom bieden we ze aan bij nieuwe verhuringen en laten we de zonnestroominstallaties bij grondgebonden woningen projectmatig versneld aanleggen. Bij appartementencomplexen leggen we zonnestroominstallaties aan die de energielasten van het collectief verminderen. Dit kan op een snellere en efficiëntere manier dan per individueel appartement.
Voorlopig blijft het realistischer om stapsgewijs onze CO₂-uitstoot te reduceren dan om woningen volledig en grootschalig gasvrij te maken. Voor dat laatste geldt dat de techniek complex en nog te duur is en dat er vaak geen (subsidievrije) businesscases zijn. Daarbij blijkt het maatschappelijke proces nog zeer weerbarstig. Daarnaast kunnen wij met de door ons gehanteerde stapsgewijze aanpak een hogere CO₂-reductie bewerkstelligen die tevens bijdraagt aan een lagere energierekening voor meer bewoners.
Onze relatiemanagers nemen deel aan de Friese proeftuinen voor aardgasvrije wijken in Garijp en op Schiermonnikoog. In Garijp is het initiatief ontstaan vanuit de inwoners, waar de aanpak voor WoonFriesland resulteert in een bijna geheel hybride woningportefeuille in het dorp. Op Schiermonnikoog wordt onderzocht wat de mogelijkheden zijn voor de wijk Nieuw Dokkum. Zeer leerzame trajecten waar onze inbreng en inzet nuttig is, maar waarbij we ook constateren dat de projectaanpak niet altijd in lijn ligt met de verduurzamingsvisie van WoonFriesland.
Onze samenwerking in DreamHûs met de innovatieve isolatiekorrels en Control Flow helpt ons in het zoeken naar innovatieve toepassingen in de verduurzaming van bestaande bouw en het verminderen van watergebruik.
Om mensen direct te helpen energie te besparen, zetten wij onze energiecoaches in. De energiecoaches geven adviezen en tips aan inwoners met als doel door kleine maatregelen en aanpassing van gedrag de energielasten structureel laag te houden.
Verduurzaming bestaande bouw
In 2024 hebben wij 1.829 woningen in kwaliteits-en energieverbeteringsprojecten aangepakt. Door de uitvoering van deze projecten, samen met de reguliere herlabeling van onze woningen, hebben we reeds 93,1 procent van ons bezit op label C of beter gebracht. In 2024 heeft 16,9% van onze woningen een nieuwe energielabelregistratie gekregen.
Naast de investeringen in nieuwbouw en kwaliteits- en energieprojecten doen we ook uitgaven om we de conditie van onze woningen op pijl te houden. Naast reparatieonderhoud doen we dit tijdens mutaties en projectmatig in het planmatigonderhoud. De totale kosten voor planmatig onderhoud bedroegen € 38,0 miljoen. De kosten voor mutatieonderhoud bedroegen € 3,2 miljoen. Dit is vergelijkbaar aan 2023 (€ 3,2 miljoen).
In 2024 zijn er in Q1 bij 62 woningen 'grote' mutaties geweest die projectmatig zijn opgepakt met € 1,6 miljoen aan kosten (2023: 165 / € 2,7 miljoen). In Q1 2024 is het besluit genomen om te stoppen met de projectmatige aanpak van dit type mutaties en dat heeft geresulteerd in een lager aantal. Grotere mutaties zijn toegevoegd aan het reguliere mutatieproces. En heeft geresulteerd in lagere kosten voor mutaties en minder leegstandskosten.
De kosten voor reparatieonderhoud bedragen in 2024 € 6,8 miljoen (2023: € 7,0). Het aantal meldingen met reparatieverzoeken is in 2024 uitgekomen op 22.700, en is daarmee lager dan in 2023 (24.750).
Doelstelling is dat aantallen en kosten van reparaties niet verder stijgen, c.q. in de toekomst geleidelijk gaan dalen. Zeker nu we al een fors deel van onze woningen qua kwaliteit op niveau hebben gebracht. Total Cost of Ownership (TCO) is daarom een belangrijke issue bij de opzet en beoordeling van voorgestelde projecten.
Duurzame nieuwbouw
Onze nieuwbouwwoningen realiseren wij aardgasloos. Ze voldoen aan de nieuwe BENG-normen. In 2024 hebben wij 5 nieuwbouwprojecten opgeleverd, met in totaal 217 woningen. Dat zijn:
Jacobus van der Waeyenstraat Koudum: 8 woningen
Het Perk Sneek: 64 woningen
Kuperusplein Heerenveen: 92 woningen
Voetbalvelden Burgum: 8 woningen
Skûlplak Sneek: 45 woningen
Buurblok
Buurblok is bedacht door Bouwgroep Dijkstra Draisma en Wocozon. Zij bieden met Buurblok een duurzame oplossing voor het woningtekort. Samen bieden zij een energiezuinige woning en een duurzaam energieplan aan in één totaalaanbod. Bijzonder hierbij is dat de huizen van de aannemer blijven. Daarom onderhoudt de aannemer de huizen ook. Voor het eerst zijn de huizen van Buurblok gebouwd. En wel in de wijk Techum in Leeuwarden. Onze rol is het verhuren van de woningen aan onze woningzoekenden.
Wij zijn de eerste corporatie in Nederland die deze dienst in de praktijk heeft gebracht. De leaseconstructie van Buurblok is heel aantrekkelijk voor ons als sociaal verhuurbedrijf: we schaffen de nieuwe huizen niet zelf aan, maar leasen deze. Zo besparen wij door Buurblok tijd, energie en geld en kunnen daardoor extra betaalbare, circulaire en comfortabele woningen aanbieden aan onze bewoners. Dat is hard nodig om het grote woningtekort in onze steden en in de rest van Friesland duurzaam op te lossen.
In 2024 hebben we samen met de gemeenten Smallingerland en Opsterland vervolggesprekken gevoerd over de realisatie van Buurblok. In deze gemeenten is een aantal geschikte locaties naar voren gekomen, waarbij de secundaire doelgroep goed in te passen is. Helaas zijn er in overige gemeenten nog geen mogelijkheden voor de uitbreiding van dit concept.
Vastgoeddata 3D BIM
De ontwikkeling van een digitaal 3D BIM-model zijn in 2024 opgepakt vanuit het project ‘Optimaliseren vastgoeddata’. Vanaf juli 2024 is de Wet Betaalbare Huur in werking getreden. Team BIM heeft als gevolg van deze wet veel vastgoeddata geactualiseerd en doorgerekend naar de woningwaardering.
We rolden de Control Flow uit op Vlieland
Drinkwater wordt steeds schaarser en dus is het belangrijk dat we er zuinig mee omgaan. Wij helpen onze bewoners hier graag mee. We investeerden zo’n 16.000 euro om al onze woningen op Vlieland te voorzien van de Control Flow. Als deze handige waterbesparende innovatie een succes is, is ons doel om de Control Flow vanaf 2025 uit te rollen bij de rest van onze woningen in Friesland.
Inwoners van Vlieland wonen en leven al eeuwenlang samen met het water. Bewust omgaan met schoon drinkwater is ingebakken in de eilander gemeenschap. Op maandag 25 november kreeg mevrouw Moust in de Willem de Vlaminghweg als eerste bewoner de Control Flow in haar woning. ‘Bijzonder hoe zo’n klein dingetje zo’n groot verschil kan maken’, was haar eerste verbaasde reactie. ‘Zonder dat ik het merk, bespaar ik voortaan flink op mijn waterverbruik.’
Kleine aanpassing, groot verschil
Waar veel verduurzamings-innovaties tijd kosten om in een woning te plaatsen, is dat bij de Control Flow in een mum van tijd gepiept. ‘De Control Flow is een klein koppelstukje dat we eenvoudig op de kraan plaatsen', vertelt Joris Hoeksema, projectleider Innovatie bij WoonFriesland. ‘Deze slimme innovatie van onze DreamHûs-innovator Cenergist brengt de druk in de waterleiding naar het gewenste niveau zonder dat de bewoner daar iets van merkt. Omdat je minder water gebruikt hoef je minder water op te warmen en bespaar je energie.’
Een flinke waterbesparing voor het hele eiland
In totaal krijgen 233 woningen van WoonFriesland op Vlieland de Control Flow in huis. ‘Daarmee bespaart het hele eiland minstens 3 miljoen liter water per jaar’, concludeert Joris enthousiast. ‘Bovendien besparen we jaarlijks zo’n 18 ton CO₂-uitstoot voor het hele eiland. De Control Flow is daarmee niet alleen fijn voor de portemonnee, maar zeker ook voor het milieu. Zo dragen we als sociaal verhuurbedrijf met slimme oplossingen ons steentje bij aan een gezonde, duurzame toekomst voor onze bewoners.’
Een innovatie uit ons DreamHûs
De Control Flow is één van de innovaties die is ontwikkeld en getest door het bedrijf Cenergist in ons DreamHûs. Joris: 'De Control Flow zorgt zo voor een constante en optimale waterstroom, ongeacht de waterdruk in de leidingen. Vaak geldt voor nieuwe innovaties dat er meerdere mensen in één huis moeten wonen om het gewenste effect te behalen, maar de Control Flow is ook geschikt voor eenpersoonshuishoudens om energie en water te besparen. Een prachtig voorbeeld van een betaalbare, opschaalbare en eenvoudig toepasbare oplossing.’
Uitrol mogelijk naar alle woningen van WoonFriesland
Als de Control Flow op Vlieland een succes is, is ons doel om hem vanaf 2025 uit te rollen bij de rest van onze woningen in Friesland. Zo gaan we stapje voor stapje verder met de implementatie van de Control Flow in al onze 21.000 woningen. Daarmee bespaart heel Friesland straks op een slimme manier water. Dit past bij onze missie om verduurzaming betaalbaar en beschikbaar te maken voor onze bewoners.
DreamHûs
DreamHûs beleefde in 2024 een lustrum, het bestond namelijk 5 jaar. Dit betekende ook dat we een beslissing moesten maken. De overeenkomst tussen partners The Green Village, Bouwgroep Dijkstra Draisma, De Bewonersraad Friesland en WoonFriesland was namelijk getekend voor 5 jaar. Alle partijen zijn het eens over het succes van het DreamHûs en daarom is besloten om nog eens 5 jaar door te gaan met zijn allen.
De uitrol van succesvolle innovaties
De innovaties die zichzelf in Delft hebben weten te bewijzen, vinden inmiddels hun weg naar de Friese praktijk. Zo is begin 2024 een vervolgstap gemaakt met de Heatcycle, een innovatie die al in ons bezit was. In januari 2024 hebben we het systeem dat warmte wint uit afvalwater geïnstalleerd in galerijflat de Valk in Heerenveen.
De Control Flow heeft ook de stap van Delft naar Friesland gemaakt. Begin 2024 hebben we de Control Flow getest in ongeveer 75 huishoudens in Leeuwarden. Dit onderzoek hebben we in samenwerking gedaan met het CEW. Hieruit kwamen blinkende cijfers voort. De Control Flow bespaart namelijk 10% van het waterverbruik, met een minimale investering.
Dit heeft ons ertoe doen besluiten de Control Flow uit te rollen in ons gehele bezit. Eind 2024 hebben we hier een eerste aanzet toe gedaan. We hebben in een groot deel van onze woningen op Vlieland een Control Flow geïnstalleerd. In 2025 zal deze uitrol een vervolg krijgen.
Ook de isolatiekorrel SumFoam TK van Sumteq en Koston Noord hebben we uitgerold als pilot in Friesland. Voor de zomer hebben we de spouwmuren van 6 woningen in Garyp volgespoten met deze isolatiekorrel. Het speciale aan deze korrel is dat deze hoogwaardiger isoleert en er daardoor voor kan zorgen dat (relatief) oude woningen overgezet geschikt zijn voor de installatie van een warmtepomp.
Testen van nieuwe innovaties
In 2024 hebben we volop nieuwe innovaties getest in ons DreamHûs. Hieronder zetten we de meest kansrijke ideeën op een rijtje.
ROEF
ROEF is een innovatief groen dak. Tijdens het verduurzamen van onze woningen weten we dat het belangrijk is om te isoleren. Het vervangen van het dak is hierbij de grote winst. ROEF is een dakconcept dat niet alleen goed isoleert, het draagt ook bij aan biodiversiteit door het toevoegen van sedumtrays en nestgelegenheid. Daarnaast wekt het ook energie op via zonnepanelen en is er een waterbuffer gekoppeld aan de regenpijp. Oftewel, ROEF integreert meerdere oplossingen in een concept.
Rator
Als we overstappen op een warmtepomp betekent dit dat bewoners hun woning verwarmen met lage temperatuur. Dit zorgt er vaak voor dat we de radiatoren in de woning moeten vervangen. Rator is een radiator die naast normaal verwarmen, ook warmte terugwint uit de retourtemperatuur. Hiermee kan hij op een hoger vermogen draaien. Dit hogere vermogen zou ervoor kunnen zorgen dat er bijvoorbeeld geen vloerverwarming nodig is in de woning. Deze innovatie testen we in ons DreamHûs.
Cooll
Het is momenteel een grote uitdaging om bestaande woningen te voorzien van duurzame warmte. De gasgestookte warmtepomp van Cooll, aangedreven door warmte, biedt een oplossing. Bewoners kunnen tot 40% besparen op hun gasverbruik, terwijl het elektriciteitsverbruik nauwelijks stijgt. Daarmee zou Cooll een alternatief voor een warmtepomp kunnen zijn.
Deel deze pagina: